Li jkollok ħbieb iżżid is-sens ta’ appartenenza u tgħin biex tevita s-solitudni għal kull individwu. Madankollu, fil-kuntest tal-vittimizzazzjoni tal-kriminalità, il-ħbiberija spiss intużat bħala għodda biex jiġu sfruttati jew manipulati persuni b’diżabilità.
It-terminu “mate crime” jirreferi għal azzjoni faħxija mwettqa lejn persuna b’diżabilità minn xi ħadd li l-vittma tqis bħala “ħabib” jew “konoxxenza mill-qrib”. Fis-snin riċenti kien hemm korp dejjem jikber ta’ letteratura li tesplora l-vittimizzazzjoni ta’ dan it-tip ta’ kriminalità kontra persuni b’diżabilità.
Madankollu, il-maġġoranza tal-każijiet relatati ma’ “mate crime” mhumiex irrappurtati biżżejjed peress li dan jiġri fi spazju privat (dar aktar milli sfera pubblika), hija mwettqa minn xi ħadd li l-vittma tqis bħala “persuna ta’ fiduċja” u l-vittmi spiss jiltaqgħu ma’ diffikultajiet biex jesprimu l-esperjenza abbużiva tagħhom.
Fatturi ta’ riskju bħan-nuqqas ta’ ħiliet awto-protettivi, defiċit ta’ kompetenza soċjali, u nuqqas ta’ sapport meħtieġ jistgħu jwasslu għal akkumpanjament ta’ vittimizzazzjoni ta’ reat kontra persuni b’diżabilità.
Għalhekk, għandhom jintużaw bosta approċċi biex jinfurzaw ir-rappurtar u l-investigazzjoni ta’ “mate crimes” li joffendu lil persuni b’diżabilità. Hemm ukoll bżonn urġenti li ngħallmu ħiliet ta’ awtoprotezzjoni lil persuni b’diżabilità, speċjalment dwar kif tirrikonoxxi r-reati minn dawk qrib tagħhom u fejn jistgħu jsibu l-għajnuna meta jkunu qed jiġu abbużati minn xi ħadd li jqisu bħala ħabib jew konoxxenza mill-qrib.
It-titjib tal-aċċess għall-informazzjoni jista’ jinkoraġġixxi aktar lill-persuni b’diżabilità biex iressqu ilment jekk jesperjenzaw abbuż. Barra minn hekk, biex titnaqqas ir-rata ta’ vittimizzazzjonijiet ta’ “mate crimes”, huwa meħtieġ approċċ kollaborattiv bejn il-komunità b’diżabilità, is-sistema tal-ġustizzja kriminali, u l-fornituri ta’ servizzi tad-diżabilità biex tiġi stabbilita prattika tajba standardizzata u biex tiġi żgurata tolleranza żero lejn “mate crimes” fuq persuni b’diżabilità.
Kap tad-Dipartiment tal-Istudji dwar id-Diżabilità,
fi ħdan il-Fakultà għall-Benessri Soċjali tal-Università ta’ Malta,
li tagħha hija wkoll Viċi Dekan.
