Mhux vera jimpurtana – Prof. Andrew Azzopardi
“Mhux vera jimpurtana.”
Kliem iebes vera imma hekk hu, tal-anqas kif naħsibha jien. Cioè, dan il-qasam għamel titjib vera matul is-snin imma bl-iskossi. S’issa għadna nikkuntentaw b’tibdil sporadiku li jsir meta xi ħadd joħlom b’xi ħaġa. Għalkemm hemm policy u strateġija xorta nħoss li l-iżviluppi huma mifruxa u mhux strutturati. Dan il-qasam li ili nsegwi u nimmilita fih għal aktar minn 35 sena ħadem b’mewġ, daqqa ‘l fuq u daqqa ‘l isfel. Daqqa titfaċċa persuna li taf x’inhi tagħmel u daqqa le. Daqqa jkollna min ikun fuq quddiem fejn juru passjoni f’dan il-qasam u daqqa le. Din hija r-realtà.
Jekk vera rridu naraw tibdil irridu naraw aktar konsistenza u fost kollox nibdew naraw leadership li ġej mill-grassroots u fejn nassiguraw ruħna li dak li huwa bażiku nkunu qed noffruh.
Fejn naf jien.
Nista’ nibda mill-bankini. Issa mbilli għandna l-flyovers u network ta’ toroq ġodda u ħafna liġijiet u regolamenti u linji ta’ gwida. Ejjew ngħiduha kif inhi. Rari ssib 100 jarda fejn persuna tista’ timmanuvra l-wheelchair fuq bankina mingħajr ma tinkalja ma’ xi arblu jew xi tarġa jew xi statwa, xi mejda jew xi toqba.
Fejn naf jien.
Il-qasam tax-xogħol għadu qasam ibbażat fuq il-karità aktar milli fuq xogħol ta’ kwalità. Imma verament naħsbu li l-persuni b’diżabilità qed jiġu diretti lejn jobs sura jew inkella iktar moħħna biex nimlew il-kwoti? U fuq nota oħra kif nistgħu nistennew li persuni b’diżabilità javvanzaw fil-karriera meta għandek l-outpatients li ssir fil-ħin tal-iskola, meta persuni b’diżabilità speċjalment fil-bidu ta’ ħajjithom ikunu qed isegwu l-appuntamenti waqt il-ħin meta suppost qiegħdin skola għax ma jmurx il-professjonisti jaqbzu l-ħin ta’ filgħaxija – taf inti hemm mill-private practice li ħadd ma jrid iċedi?
Fejn naf jien.
Jekk tara l-issues marbutin mas-sess, is-sesswalità u r-relazzjonijiet fejn għadna mitt sena lura. Niċċensuraw u nimblukkaw dawk kollha li jippruvaw ikollhom relazzjoni. Mhux biss, is-soċjetà tibqa’ bigotta u selettiva għax għalihom persuna b’diżabilità ma tistax tħobb, tinnamara, ikollha sess u relazzjonijiet u forsi anke wlied.
Fejn naf jien.
Jekk tħares lejn il-qasam tad-divertiment li jibqa’ fil-maġġoranza tiegħu inaċċessibbli u donnu bil-barka tal-poter. Ħares lejn restaurants, il-boutique hotels, ħafna mill-hotels il-kbar, il-clubs, il-pubs, il-każini. Ngħidlek ma ssibx nofshom li jippermettu li persuna b’diżabilità li tuża’ l-wheelchair jew inkella b’issues marbutin mal-mobilità jirnexxilha.
Fejn naf jien.
Il-preżenza fil-midja – kwazi nulla għal kollox. Persuni b’diżabilità jiġu mistiedna biss jekk iridu jitkellmu fuq id-diżabilità – il-bqija xejn, zilg, zero. Qishom il-persuni b’diżabilità m’għandhom xejn x’jgħidu dwar l-imħabba, l-ekonomija, il-kannabis, il-PGD, il-ħabs, il-politika, il-korruzzjoni, l-immigrazzjoni. Nies li poġġejnihom fin-niċċa – noħorġuhom biss biex nipparadjawhom jew biex ikun hemm xi photo shoot jew ħalli noqogħdu nbusuhom u nagħtuhom il-flus. Mhux vera qed nippermettu li dawn il-persuni jkunu ċittadini attivi.
Fejn naf jien.
Il-qasam tal-inklużjoni u l-mudell ta’ LSEs u programm li jmexxu t-teachers fl-iskejjel li xxuttaw mill-effettività. Dan qasam li għandu bżonn naħsbu sew fuq kif qed nippruvaw nagħmlu l-inklużjoni meta tant nies direttament involuti lanqas biss jimpurtahom jew jemmnu f’din il-kawża.
Fejn naf jien.
Il-fatt li tant professjonisti jisolħu tant flus u pagelli esaġerati mill-ġenituri li jippruvaw jagħmlu kollox għall-uliedhom. Naħseb wasal iż-żmien li jkun hemm pagelli stabbiliti li jirriflettu l-ħidma u mhux l-ego tal-professjonsiti kkonċernati.
Ajma xi dwejjaq. Dan mhux il-qasam li jien immilitajt għalih. Wasal iż-żmien li din ir-rotta tinbidel mill-aktar fis.
L-agħar ħaġa li nistgħu nagħmlu hija li naħsbu li wasalna. Għax sar pass ma jfissirx li spiċċa l-vjaġġ imma sempliċiment beda. Dan is-settur jibqa’ wieħed mill-oqsma li l-aktar huwa fil-ġenb u fil-qiegħ tal-prioritajiet tagħna bħala pajjiż. Jekk m’aħniex ħa nkunu avventurużi u nillivellaw tant diżlivelli soċjali nistgħu nroddulu salib u nibqgħu ngħidu thank you għal xi loqma li tiġi f’din id-direzzjoni.
Jekk mhux ħa naraw moviment qawwi u organizzat ta’ persuni b’diżabilità u l-alleati tagħhom.
Jekk m’aħniex ha naraw CRPD aktar on the ball, deċiżiva, inċissiva u bla kompromessi.
Jekk mhux ħa naraw NGOs li kapaċi f’mumenti jitkellmu b’vuċi waħda.
Jekk mhux ħa naraw persuni b’diżabilità mogħnija b’leadership skills.
Jekk mhux ħa jkollna akktar persuni b’diżabilità kkwalifikati.
Jekk mhux ħa jibda jkun hemm direct action dawn il-persuni ha jibqgħu jieħdu ġo fihom bla risposta.
Jekk mhux ħa jkollna aktar riċerka empirika mill-Università.
Jekk mhux ħa jkollna aktar flus investiti fis-servizzi li jingħataw direttament lill-persuni b’diżastru.
Allura nistgħu nintefgħu nsaqqu l-ħass u s-siġar ta’ taħt il-flyover tal-Marsa.
Min għandu s-setgħa ħa jibqa’ jieħu dan is-settur bin-nejk u aħna nkomplu ngħidu thank you tal-loqom.
Wasal iż-żmien għar-revoluzzjoni, mhux bl-armi u l-vjolenza ovvjament, imma b’ħidma organizzata xprunata mill-persuni b’diżabilità nfushom.
Dekan – Fakultà għat-Tisħiħ tas-Soċjetà
