by Lynn Aquilina | 26/Apr/22 | Letteratura, Varjetà
It-tajjeb dejjem jitqabad mal-ħażin.
Imnalla jkun xi ħadd twajjeb u ħanin.
Li jfakkarni li l-ħażin m’għandux l-aħħar kelma.
Għalkemm jista’ jkun li neħħa dak kollu li hu tajjeb u bnin.
Ngħix qalb ħafna niket u tbatija.
Kif nista’ nsib ftit armonija?
Biex din il-qalb issib ftit mistrieħ
U d-dwejjaq u li hemm tinsieh.
Inħares u nitpaxxa bl-isbuħija tal-fjuri.
B’ilwienhom jagħtu l-ħajja ġdida l-unuri.
F’dan l-istaġun sabiħ tar-rebbiegħa
Nistaqsi lili nnifsi kif fuq l-imrar tal-ħajja nista’ noħroġ rebbieħa
Mingħajr ma nitlef il-kuraġġ biex b’hekk inkun dejjem ħabbrieka.
by skoperta.net | 21/Dec/21 | Konf Taf?
Fost ħafna, l-ikel u xorb jagħmlu parti kbira minn dan iż-żmien ta’ festi.
Hija xi ħaġa naturali li nkunu nixtiequ naqsmu t-tjubija tal-ikel u x-xorb li ngawdu f’dan iż-żmien mal-klieb u l-qtates tagħna għax bħala membri tal-familja tagħna nkunu rriduhom igawdu magħna, iżda ħafna drabi dak li jkun mingħalina li qed nagħtuhom biex igawdu, fir-realtà jkun qed jagħmlilhom il-ħsara.
Iva, anke l-iktar ikel bnin u sustanzjuż jista’ jikkawża ħsara lill-klieb u l-qtates, għalhekk importanti li noqogħdu attenti x’nagħtuhom u x’inħallu f’postijiet li jistgħu jilħquh faċilment.
Dawn huma ftit mill-ikel u xorb li tista’ u ma tistax tagħti lill-kelb u l-qattus tiegħek:
Għadam tat-tjur
L-għadam tat-tjur, partikolarment tad-dundjan, waħda mill-ikliet tradizzjonali ta’ dan iż-żmien, misjur, jista’ jikkawża ħsara kbira lill-annimali domestiċi. Jekk jittieklu, jistgħu jinferxu u jtaqqbu l-istonku jew l-imsaren tal-annimal. Għalhekk huwa importanti li żżomm l-għadam fejn ma jilħquhomx. Min-naħa l-oħra, il-laħam tas-sider tad-dundjan u tat-tiġieġ, u laħam abjad ieħor mingħajr għadam u ġilda huwa tajjeb għall-annimali domestiċi tiegħek. Idealment il-laħam ikun mgħolli, mingħajr melħ u bżar, u mingħajr tip ta’ zalza.
Ġilda tad-dundjan
Ħafna ikel ta’ dan iż-żmien, bħall-ġilda tad-dundjan u gravy, huwa għoli fix-xaħam u diffiċli għall-annimali domestiċi biex jiddiġerixxu. Dawn it-tipi ta’ ikel jistgħu jikkawżaw marda ta’ ħafna wġigħ magħrufa bħala pankreatite, li twassal ukoll għal rimettar, dijarea u dgħjufija. Jekk m’intix se tikolha, ara li tpoġġiha f’post fejn ma jiħaqhiex il-kelb tiegħek u tarmiha eżatt wara li tkun kilt.
Basal
Il-basal iżid it-togħma delizzjuża għal ħafna platti fl-ikliet ta’ dan iż-żmien, iżda għall-qtates u l-klieb, dawn, flimkien mal-kurrat u t-tewm, jistgħu jikkawżaw anemija, problemi gastrointestinali u żieda fir-rata tal-qalb.
Iċ-ċikkulata
Iċ-ċikkulata tista’ tikkawża aċċessjonijiet u saħansitra tkun fatali għall-annimali domestiċi. Iċ-ċikkulata skura, li n-nies spiss jużaw għad-deżerti tal-ħelu ta’ dan iż-żmien, hija aktar tossika għall-annimali domestiċi miċ-ċikkulata tal-ħalib jew bajda. L-ingredjenti tossiċi jinkludu l-kaffeina u teobromina, kimika li tinsab fil-pjanta tal-kakaw. Kun żgur li żżomm iċ-ċikkulata tiegħek f’post sigur mill-annimali domestiċi.
Diversi tipi ta’ ġewż
Il-ġewż tal-makadamja, li huma ingredjent komuni fil-ħelu u gallettini ta’ dan iż-żmien u anki bħala appetizers, kif ukoll il-pistaċċi, jistgħu jkunu tossiċi għall-klieb. Dan għaliex l-ammont ta’ xaħam li għandhom jista’ jikkawża pankreatite. Barra minn hekk, il-makadamja allegatament fiha tossina mhux magħrufa li tista’ tirriżulta f’sintomi newroloġiċi. Filwaqt li l-avvelenament jista’ mhux dejjem ikun faċli biex jinstab f’annimali domestiċi, sinjali ta’ twissija kliniċi jinkludu dipressjoni, dgħjufija, rimettar, rogħda, ebusija fil-ġogi u nuqqas ta’ koordinazzjoni.
Għeneb u żbib
Fl-1989, database ta’ tossiċità kompjuterizzata għenet lill-veterinarji jidentifikaw l-għeneb u ż-żbib bħala l-kawża ta’ insuffiċjenza tal-kliewi fil-klieb. L-għeneb u ż-żbib, huma tossiċi għall-qtates u l-klieb. Għalhekk importanti li żżomm kwalunkwe deżerta jew platter li jkun fihom żbib jew għeneb ‘il bogħod mill-qattus u l-kelb tiegħek.
Għaġina bil-ħmira
Dawk li jħobbu jaħmu partikolarment f’dan iż-żmien iridu joqogħdu attenti mill-għaġina mhux moħmija peress li jekk tittiekel mill-annimali tiegħek tista’ tespandi fl-istonku tiegħu u tirriżulta f’rimettar, uġigħ addominali qawwi u nefħa.. Jekk tissuspetta li l-kelb tiegħek ħa xi biċċa għaġina mhux moħmija, ċempel lill-veterinarju tiegħek kemm jista’ jkun malajr.
Noċemuskata (Nutmeg)
Dan il-ħwawar popolari, komunament użat għal xi torta tal-qara ħamra u patata ħelwa, qatt m’għandu jingħata lill-annimali domestiċi tiegħek. Dan il-ħwawar jista’ jikkawża aċċessjonijiet, rogħda u problemi oħra. F’każijiet severi ġew irrappurtati anke mewt. Min-naħa l-oħra, il-qara ħamra plejn u l-patata ħelwa huma tajbin għall-annimali domestiċi tiegħek, għalhekk tista’ twarrab ftit biex tagħtihom qabel ma żżid ingredjenti oħra.
Ħalib
Minħabba li l-annimali domestiċi m’għandhomx ammont sinifikanti ta’ lactase (l-enzima li tkisser il-lattożju fil-ħalib), il-ħalib u prodotti oħra tal-ħalib jistgħu jikkawżaw dijarea jew taqlib diġestiv ieħor li jista’ jwassal għal deidrazzjoni. Oqgħod attent li tillimita l-ammont ta’ prodotti tal-ħalib li jieklu l-annimali domestiċi tiegħek bħala parti minn ikel ieħor li tista’ tagħtihom.
Il-kafè
Kull min iħobb il-kafè jaqbel li m’hemm xejn bħal tazza kafè wara l-pranzu f’lejl kiesaħ. Madanakollu, il-kafè huwa ħażin ħafna għall-klieb, qtates u annimali domestiċi oħra. Il-kaffeina tista’ tqanqal aċċessjonijiet u ritmi anormali tal-qalb fl-annimali domestiċi, u xi kultant tista’ tkun fatali. Xorb ieħor bil-kaffeina, bħal te u luminata wkoll mhumiex tajbin għalihom.
Alkoħol
Minħabba li huma tipikament iżgħar min-nies, l-annimali domestiċi m’għandhomx għalfejn jieħdu ħafna alkoħol biex jagħmlilhom ħażin b’mod perikoluż. Żomm dawk it-tazzi tal-inbid ‘il bogħod mill-annimali domestiċi kollha biex tevita kwalunkwe kwistjoni.
Ikel ieħor li huwa tajjeb għall-annimali domestiċi tiegħek huma:
Is-salamun, karrotti, piżelli, tuffieħ, banana, cranberries.
Għalkemm il-klieb jistgħu jieklu l-ikel imsemmi hawn fuq, ftakar li kull tip ta’ treat, kemm ikel minn tagħna kif ukoll tal-klieb, għandhom jagħmlu biss 10 fil-mija tal-konsum ta’ kaloriji tagħhom ta’ kuljum. Id-90 fil-mija l-oħra għandhom jiġu minn ikel tal-klieb b’dieta bilanċjata.
M’għandekx tagħti lill-kelb tiegħek ħafna ikel ġdid f’daqqa lanqas, anki jekk ikel bħad-dundjan u l-karrotti huwa sikur, wisq ikel ġdid f’daqqa jista’ jirriżulta f’taqlib tal-istonku.
by skoperta.net | 26/Nov/21 | Tagħrif
Jekk beħsiebek torganizza xi tip ta’ festin f’dan iż-żmien ta’ festi u qed taħseb x’se tagħmel dwar l-ikel, aħna għandna soluzzjoni għalik!
Il-Maypole huwa l-għażla ideali għalik jekk tixtieq tagħmel il-festin tiegħek komplut!
Xi trid tagħmel? Faċli ħafna!
Il-Maypole għandu tim ta’ rappreżentanti li dejjem lesti biex jassistuk f’dak kollu li għandek bżonn, u jiggwidawk skont il-preferenzi u l-bżonnijiet tiegħek.
Tista’ jew iċċempel fuq 22581581 jew tibgħat messaġġ fuq il-paġna ta’ Facebook: Maypole, sabiex tikkonsulta u tagħmel l-ordni tiegħek.
Mod ieħor kif tagħmel l-ordni tiegħek huwa billi tidħol fuq is-sit elettroniku www.maypole.com.mt u tagħżel l-ikel li tixtieq.
Għalhekk, jekk qed tfittex ikel ġenwin, b’togħma tajba u tajjeb għal kulħadd inkluż għal dawk veġeterjani jew b’dieta speċifika, agħżel Maypole u kemm int kif ukoll il-mistednin toħorġu sodisfatti żgur!
Ir-rappreżentanti tal-Maypole qed jistennewk!
by Dr Sharon Calleja | 20/Jun/21 | Letteratura, Varjetà
Issa bdejt nisma’ lil Kurt u lil Patty ikellmuh fuq il-mobajl u bdew jgħidulu biex jiġi sad-dar!
Tgħid għax ma kontx qed inqum sew? Tgħid minħabba fija?
Għamilt l-almu tiegħi u qomt mis-sodda. Bdejt nimxi kif nista’ u ndur ‘l hemm u ‘l hawn ħalli nurihom li aħjar jgħidulu ma jiġi xejn lil dak l-għafrid!
Iżda xi nofs siegħa wara, hekk kif konna t-tlieta li aħna fuq is-sufan, nifirħu b’xulxin smajt karozza tasal, u ndunajt.
Indunajt li Dottor Mugliett kien wara l-bieb!
Kont diġa bdejt inxomm ir-riħa qawwija ta’ annimali oħra li kellu fuqu!
Kurt beda jagħmilli mossa biex immur fis-sodda tiegħi, u jien smajt minnu.
U daħal.
Daħal Dottor Mugliett, għamilli viżta bħal ma kien qed jagħmilli ta’ spiss u rajtu jċekċek snienu ma’ xulxin u jieħu nifsijiet strambi.
“Ma tantx fadallu. Il-kanċer kielu minn ġewwa………………” kien qed jgħidilhom.
Imma kanċer x’kien eżatt? Kelli xi mostru minn ġewwa? Forsi daħal ma’ dak il-laħam tajjeb li kien jagħtini Kurt? U le……………..Kurt kien iħobbni………….kien jieħu ħsieb jagħtini kollox tajjeb u bnin.
Mela x’kien qed jiekolni minn ġewwa?
Bdejt nibża’……………
Bdejt nibża’ ħafna…………………
Iżda malli telaq it-tabib, Kurt u Patty reġgħu refgħuni u żammewni ħdejhom.
Kemm kont ferħan!
Kemm kont inħobbhom!
“Jien tiegħek għal dejjem,” bdejt ngħid lil Kurt.
U naf……
Naf li kien jifhimni.
Iżda dak il-lejl kien iebes iżjed mis-soltu.
Ħassejt il-bard u bdejt nitriegħed.
U ġrat xi ħaġa li qatt ma kienet ġrat qabel.
Il-lajs kemm fraħt!
Kurt ħallieni norqod fis-sodda tiegħu!
Kemm kont ferħan!
Il-bniedem li jiena kont ngħix għalih, kien qed iżommni miegħu għas-sħana u ħassejtni protett u ferħan! Kollox kien perfett!
Beda’ jisbaħ. Rajt id-dawl tax-xemx dieħel minn ġol-purtieri tal-kamra tas-sodda u bdejt nistenna lil Kurt iqum ħalli joħroġni barra, inxomm ir-riħa nadifa tal-ħaxix u l-ħamrija friska ta’ sbieħ il-jum.
Iżda dakinhar, Kurt ma ħariġnix. Rajtu jħares lejja b’għajnejh ileqqu, iżommni aktar qrib tiegħu.
“Aħfirli, Benny……………..ma nistax inħallik tbati,” qalli.
Ma stajtx nifhem għalfejn kien qalli hekk, iżda wara ftit erġajt rajt lil Patty dieħla mill-bieb u anke lil Dottor Mugliett, b’dik il-misħuta bagalja sewda!
Ħarist lejn Kurt u rajtu jibki.
“Għalfejn qed tibki, għażiż ħabib tiegħi?” staqsejtu.
Iżda donnu llum ma kienx qed jifhimni.
Dottor Mugliett ħareġ xi ħaġa tleqq minn ġol-bagalja, ħassejt tingiża żgħira fuq koxxti u dak il-ħin donnu kollox inbidel.
Ħassejt sieqi tfieq, donnha reġgħet ġiet tajba, ħassejt l-uġigħ li kelli f’żaqqi jitlaq kollu, ħassejt il-muskoli ta’ ġismi kollha jieħdu s-saħħa!
“Kurt,” bdejt ngħidlu. Kont naf li għalkemm ma stajtx nitbissem bħall-umani, kelli għajnejja jleqqu bil-ferħ. “Jien tiegħek għal dejjem.”
Qomt bilwieqfa, eżatt malli t-tabib xengel rasu u telaq ‘il barra.
Kurt u Patty kienu t-tnejn li huma qegħdin jibku.
Ma stajtx nifhem għalfejn kienu qegħdin jibku.
Donnhom kellhom xi ħaġa f’idejhom. Qisu kellhom kelb ċkejken ieħor, eżatt bħali!
“Tibqax imdejjaq Kurt! Hawn jien għalik!” bdejt ngħidlu, hekk kif smajtu jolfoq u jbennen dak il-ġisem bla ħajja li kellu f’idu.
“Jien qatt mhu ser nitilqek! Jien tiegħek għal dejjem!”
U hu jaf.”
