by Dr Sharon Calleja | 06/Feb/22 | Letteratura, Varjetà
Il-ħoss tax-xita nieżla minn barra kamarti kienet twennisni. Kont inħoss li kien hemm xi ħaġa li kienet tgħaqqadna.
Lili.
U lilek.
Għalfejn ma kontx bħall-bniet l-oħra tal-iskola li kienu fil-klassi tiegħi? Kull sena, meta konna ntellgħu reċta flimkien, bl-għajnuna tal-għalliema tagħna, kont narahom kollha ferħana. Kont narahom kif kienu jħarsu lejn uliedhom. Kienu jkunu kburin bihom. U int ma kontx tkun hemm.
Int qatt ma kont tkun hemm.
Naf. Naf li kien ikun hemm ommi. Lilha kont naraha titbissem. Kont naraha tifraħ xħin kienet tarani u xxejjirli ħalli turini li kienet tkun hemm.
Hi biss.
Waħedha.
“Mia, il-papà ma jistax jiġi. Taf……..” kienet tgħidli. “Taf li l-papà tiegħek qiegħed jiġġieled fil-gwerra. Imma toqgħodx imdejqa. Daqt tispiċċa l-gwerra……….u tara, tara kif ma jdumx ma jiġi lura!”
Kien ilu snin li telaq. Kont inħoss nuqqas kbir tiegħu. Darbtejn fis-sena biss kien jiġi jarana. F’għeluq snini u fil-ġurnata tal-Milied. Ma tantx kont ingawdih. Kien jiġi, jgħaddi jumejn magħna u jerġa’ jitlaq lura.
U kull darba………
Kull darba kien iħalli vojt kbir.
Vojt kbir warajh. Akbar minn ta’ qabel.
F’kamarti kelli kalendarju mdendel ma’ granpun tal-ħadid, nofsu mdaħħal fil-ħajt, f’kamra kważi vojta. Kont nimmarka l-ġranet kuljum. U dawk il-jumejn speċjali………..dawk kienu jkunu mdawrin bi ċrieki ħomor. Dawk il-ġranet li kien ikun ġej hu.
Missieri.
“Mamà, xahar ieħor il-Milied,” kont għidt lil ommi xi ġranet ilu.
U hi kienet ħarset lejja b’għajnejha jleqqu. Anke hi kienet tħoss in-nuqqas. Imma ma tantx kienet turi. Kont nismagħha tibki waħedha fis-sodda. Kont nismagħha tqalleb fir-ritratti u naqbadha timsaħ id-dmugħ minn fuq ħaddejha.
“Mia……” kien qalli meta kien ġie s-sena ta’ qabel, f’għeluq is-sitt snin tiegħi. Kien xtrali ħafna ġugarelli u għannaqni miegħu. Dejjem kien iġibli xi ħaġa miegħu. “Ejja, ħalli ngħallmek tiżfen il-valz.”
“Il-valz x’inhu?” kont staqsejtu jiena b’għajnejja kbar, kbar, hekk kif bdejt ngħaffeġ id-drapp tal-libsa li kelli fuqi. Kont qed inħossni skomda. Għax jiena ma kontx naf niżfen. U ma ridtx naqta’ brutta figura quddiem missieri!
Dawwart ħarsti lejn il-kejk li kien għad hemm fuq il-mejda, bix-xemgħat mitfijin, nofsu mikul u n-nofs l-ieħor lest għal ġol-friġġ. Ma kienx żmien il-ħela. Kont naf li ommi kienet marret għand Duminku l-furnar sabiex tagħmlu hi stess b’idejha.
“Żifna. Żifna waħda. Ejja ħalli niżfnu jiena u inti,” kien qalli b’dak il-leħen sod, li kien jagħtini sensazzjoni ta’ paċi u mħabba.
Ir-rakkont ikompli l-ġimgħa d-dieħla…
by Tanja Cilia | 04/Feb/22 | Riflessjonijiet, Varjetà
Hawn min jgħid li r-rabja hija kurazza li tipproteġina mill-għemil ħażin ta’ ħaddieħor. Hawn min isostni li r-rabja hija velenu li jħassarlek saħħtek.
Dan forsi minnu, u forsi le; li hu żgur hu li wara r-rabja dejjem ikun hemm moħbija emozzjonijiet oħra. Inti forsi taħseb li qed tirrabja ma’ xi ħadd, imma dak il-ħin ma tkunx qed tqis is-sentimenti li tqajmu fik. Din insejħulha l-Anger Iceberg, għax naraw biss li jidher, u d-dwejjaq, il-mistħija, id-dipressjoni, u l-biża’ ma jidhrux.
Ir-rabja ġġiegħel id-demm jiċċirkola f’idejna, ir-rata tat-taħbit tal-qalb tiżdied, u l-ormoni, fosthom l-adrenalina, joħloqu spinta t’enerġija u hawn tidħol l-espressjoni Ingliża “fight or flee”.
Hawn familji fejn ir-rabja ma titħalliex teżisti; kulħadd irid iżomm l-emozzjonijiet negattivi msakkrin fih; u meta niltaqgħu magħhom f’xi ħaddieħor, niksħu.
Identifika s-sentimenti li mhux qed jidhru; Antida tirrabja għax xi ħadd ipparkja fejn soltu tipparkja hi. Imma fil-fatt, illum għeluq sninha, u ħadd ma ftakar.
Janet irrabjata għax il-kolazzjon tal-iskola illum bil-perżut, mhux bil-mortadella; imma fil-fatt, Shanice għaddietha b’żewġ marki fit-test tal-Germaniż. Irene irrabjata għax ix-xita xarbitilha l-ħasla. Imma fil-fatt, qed tibża’ li għandha kanċer. Sophia irrabjata għax inkisrilha difer. Imma fil-fatt, qed tħoss li hi biss, minn sitt aħwa, qed tieħu ħsieb il-ġenituri, “għax baqgħet xebba”.
Kultant ir-rabja tkun l-emozzjoni bażika li nuru għal xi ħaġa li ma tkunx, jew ma tmurx, kif nixtiquha aħna. Imma għalkemm din qisha xi ħaġa normali, ma tibqax hekk, jekk int tagħmel il-ħajja ta’ ħaddiehor miżerja minħabba xi ħaġa li mhux tort tagħhom, u li int ma tistax tirranġaha.
Min ikun qed jirrabja miegħek, mhux bilfors li jkun qed jirrabja għalik; imma dak il-ħin… int hemm quddiemu. Ir-rabja tgħin li dak li jkun biex ma jħossux vulnerabbli; jaħseb li int se titwaħħax, u ma tweġġgħux iżjed.
Jekk int tipprova tifhem il-kawża tar-rabja, forsi tasal biex tifhem lill-persuna li qed tirrabja. Min qed jirrabja forsi jaħseb li s-sentimenti tiegħu qatt ma jkunu indirizzati jew validati, u r-rabja hija l-frustrazzjoni li jħoss.
Jista’ jkun li r-rabja hija talba għall-għajnuna għax il-persuna tħossha megħluba minn xi sitwazzjoni li tkun fiha – abbuż, vizzji, dejn, mard, ġlied…
Jeħtieġ li meta jkun hemm ir-rabja, kemm tagħna u kif ukoll ta’ ħaddiehor, inħarsu lil hinn minnha.
Importanti li meta naraw lil xi ħadd jirrabja, la niddieħqu bih, u wisq inqas, ma ngħidulux biex jikkalma għax qed tirreaġixxi żżejjed. B’hekk, inkunu qed ngħidulu li m’għandux dritt juri li jħoss; aħseb u ara kemm se jrabbi l-kuraġġ biex jiftaħ qalbu dwar dak li mhux qed jidher.
Kittieba
Ġurnalista
Opinjonista
by skoperta.net | 18/Jan/22 | L-Aħħar Aħbar
Proprju f’għeluq sninha Roberta Metsola ġiet eletta bħala l-president tal-Parlament Ewropew, b’maġġoranza ta’ 458 vot.
Din hija kisba storika mhux biss għaliex Roberta Metsola se tkun l-iżgħar President li qatt kien hemm, iżda wkoll għax hija l-ewwel Maltija li se tkun qed tokkupa kariga daqshekk għolja fix-xena internazzjonali.
Hija kienet fost erba’ kandidati għall-kariga, flimkien mal-Ispanjola Sira Rego, il-Pollakk Kosma Zlotowski u l-Iżvediża Alice Bah Kuhne.
Alice kienet l-eqreb konkorrent, li kisbet 101 vot filwaqt li Sira kisbet 58 vot.
Roberta Metsola ilha MPE mill-2013 u viċi president tal-parlament mill-2020. Riċentament hija ħadet ir-rwol ta’ President wara li David Sassoli kien nieqes għal diversi ġimgħat minħabba mard.
by skoperta.net | 11/Jan/22 | Konf Taf?
Il-mewt tal-attriċi popolari Betty White ġiet ikkawżata minn puplesija li tatha sitt ijiem qabel mietet, fil-31 ta’ Diċembru tal-2021, fl-età ta’ 99 sena.
L-attriċi maħbuba ta’ Golden Girls u Mary Tyler Moore Show mietet id-dar tagħha f’Los Angeles.
Il-kawża kienet ikkonfermata mit-tabib ta’ White, kif inhu tipiku f’każi bħal dawn.
Hija ġiet kremata u l-fdalijiet tagħha ngħataw lil Glenn Kaplan, ir-raġel li kien inkarigat għall-kura tas-saħħa ta’ White.
Betty White, li kienet pedament televiżiv għal aktar minn 60 sena u kienet ammirata minn diversi ġenerazzjonijiet ta’ fans, mietet inqas minn 3 ġimgħat qabel għeluq il-100 sena tagħha.
by Dr Sharon Calleja | 26/Dec/21 | Letteratura, Varjetà
Adam James qatt ma kien joħroġ barra mid-dar. Qatt ma kien jilgħab ma’ tfal oħra. Qatt ma kienu jlibbsuh sabiħ. Qatt ma kien joħroġ barra fix-xemx.
U aktar ma beda għaddej żmien, donnhom aktar bdew jarawh ikrah.
“Illum għeluq sninek, Adam James………….” qaltlu dakinhar ommu Antonia.
U hu feraħ.
Ħares lejn ommu u missieru.
Kienu qiegħdin jagħmlu xi ħobż u frott f’ċestin żgħir tal-qasab.
Kienu qiegħdin ilibbsuh tibdila sabiħa!
Kienu qiegħdin jagħmlulu xagħru!
Għajnejh bdew ileqqu!
Kien qed jitbissem!
Kien se joħroġ barra għall-ewwel darba!
U hekk malli daħlu bih fil-karozza, ħares lejn ommu b’mod eċċitat.
“Fejn sejrin, ma?” staqsiha mis-sedil tan-naħa ta’ wara tal-karozza ta’ missieru.
“Dawra bid-dgħajsa,” weġbitu Antonia.
U waslu fuq xtajta sabiħa.
Ramel.
Mewġ żgħir jilgħab max-xtajta.
Kemm feraħ Adam James!
Telgħu fuq id-dgħajsa tagħhom li kienet marbuta mal-moll fin-naħa tal-blat u ħarġu ‘l barra.
Adam James bilkemm ried jemmen lil għajnejh!
Qatt ma kien ra dak il-ġmiel kollu!
“Mamà, irrid nara l-mewġ!” qalilha Adam James, jersaq fuq il-pruwa ħalli jara l-baħar aħjar.
U Antonia resqet warajh.
Adam James ta daqqa t’għajn lejn ommu u ra għajnejha jixegħlu b’mod mhux normali.
U dak il-ħin, Antonia ħarset lejn żewġha.
U Donald għamlilha iva b’rasu.
Ma kienx hemm bżonn kliem.
Imbuttatu.
Kemm tatu daqqa żgħira fuq dahru u ratu nieżel ġol-baħar.
Ma tawx kasu jipprova jżomm fil-wiċċ.
Lanqas baqgħu fil-post ħalli jisimgħu leħnu ċkejken jipprova jsejħilhom ħalli jsalvawh.
“Ibni jinsab nieqes……….” kienet infurmat lill-pulizija Antonia.
Iżda liċ-ċkejken Adam James ħadd ma kien sabu.
U donnhom kienu qegħdin aħjar mingħajru, għalkemm quddiem in-nies, kienu jagħmluha tal-vittmi.
Għaddiet sena.
“Donald,” qalet Antonia lil żewġha dakinhar filgħaxija hekk kif kienu qiegħdin għall-irdoss tal-fuklar. “Jiena tqila.”
Il-ġimgħa d-dieħla…ir-raba’ u l-aħħar parti ta’ dan ir-rakkont…
