Francesco Forgione, jew kif magħruf aħjar Padre Pio, twieled nhar il-25 ta’ Mejju 1885, ġewwa raħal żgħir bl-isem ta’ Pietrelcina, fl-Italja. San Padre Pio kien saċerdot Taljan li kien magħruf għall-pietà u l-karità tiegħu, kif ukoll għad-don tal-istigma, li qatt ma ġie spjegat.
Minn età żgħira kien tifel reliġjuż ħafna u huwa rrapportat li ta’ ħames snin ħa d-deċiżjoni li jiddedika ħajtu lil Alla. Fortunatament, il-ġenituri tiegħu kienu wkoll reliġjużi ħafna u appoġġaw l-iżvilupp Kattoliku tiegħu. Fatt interessanti huwa li Francesco kien magħruf talli kien jieħu l-penitenzi u ommu darba ċanfritu talli raqad fuq art tal-ġebel.
Minn mindu kien tfajjel ċkejken, Francesco kellu ħila partikolari. Seta’ jara l-anġli kustodji, jitkellem ma’ Ġesù u l-Verġni Marija. Din ma kinitx xi ħaġa mgħallma lilu, iżda seħħet b’mod tant naturali li assuma li nies oħra setgħu jarawhom ukoll.
Francesco ma kellux tfulija faċli. Fil-fatt hu kien ġej minn familja fqira ħafna u kien tfajjel maridi ukoll. Ta’ sitt snin sofra attakk ta’ gastroenterite u meta kellu għaxar snin, kellu d-deni tat-tifojde.
Fl-età ta’ 15-il sena, Francesco daħal fin-novizzjat tal-patrijiet Kapuċċini f’Morcone, fejn ħa l-isem ta’ “Pio” f’ġieħ il-Papa Piju I, li r-relikwa tiegħu kien ra spiss fil-kappella lokali tiegħu. Taʼ 17-il sena, Fra Pio marad ħafna u setaʼ jiddiġerixxi biss il-ħalib u l-ġobon. Madanakollu, xorta waħda kompla jistudja għas-saċerdozju.
F’okkażjoni minnhom waqt it-talb, patri sieħbu b’mod tal-għaġeb irrapporta li ra lil Pio jiġi elevat waqt episodju ta’ estasi. Fra Pio sar qassis fl-1910, imma tħalla jibqaʼ d-dar minħabba d-diffikultajiet ta’ saħħa li kellu.
Fl-1915, huwa ġie msejjaħ għas-servizz militari minħabba l-Ewwel Gwerra Dinjija. Però huwa ma tantx ma dam għaliex saħħtu kienet ħażina ħafna.
Fl-20 ta’ Settembru 1918, waqt li kien qed jisma’ l-qrar ħass uġigħ f’idejh u f’saqajh. Innota l-istigma – il-feriti ta’ Kristu fuq idejh u saqajh, li kienet akkumpanjata minn uġigħ kbir. Il-feriti kellhom riħa ta’ ward, u għalkemm baqgħu jnixxu, qatt ma ġew infettati. It-tobba, li aktar tard eżaminaw l-istigma, baqgħu mistgħaġba bil-forma perfettament tonda tagħhom.
F’radd ta’ salib il-popolarità tiegħu kibret immensament, li saret ukoll sors ta’ tħassib għall-Knisja. Minħabba f’hekk il-Vatikan beda jirrestrinġi l-attivitajiet tiegħu biex jimminimizza l-interazzjoni pubblika. Padre Pio nnifsu kien skomdu bil-popolarità ġdida tiegħu u l-attenzjoni li rċieva minħabba l-istigma tiegħu. L-investigazzjoni tal-Knisja dwar l-istigma tiegħu kkonkludiet li l-kundizzjoni tiegħu ma kinitx iffalsifikata.
Fil-fatt kien il-Papa Piju XI li ħeġġeġ lin-nies biex iżuruh. Fatt interessanti huwa li fl-1947, Fr. Karol Wojtyla żar lil Padre Pio li profetikament qallu li kien se jitla’ fl-ogħla kariga fil-Knisja.” Dun Karol Wojtyla sar Papa Ġwanni Pawlu II fl-1978.
Padre Pio uża din il-popolarità tiegħu biex jiftaħ sptar f’San Giovanni Rotondo. Il-faċilità nfetħet fl-1956.
Padre Pio ma kienx segwit biss fl-Italja, iżda kiseb il-popolarità tad-dinja kollha. Kien magħruf għall-pietà, il-karità u l-kwalità tal-predikazzjoni tiegħu.
Padre Pio miet fit-23 ta’ Settembru 1968. Għall-funeral tiegħu attendew aktar minn 100,000 ruħ.
Il-Papa Ġwanni Pawlu II għamel lil Padre Pio qaddis nhar is-16 ta’ Ġunju 2002. Huwa l-patrun tal-voluntiera tad-difiża ċivili, l-adolexxenti, u r-raħal ta’ Pietrelcina.
Intom li qed taqraw dan l-artiklu, daħlu f’moħħkom dawn il-kliem li kien jippriedka bihom Padre Pio ‘Itolbu, ittamaw u tinkwetawx!’
Il-President tal-Parlament Ewropew Roberta Metsola ngħatat il-midalja tal-Ordni tal-Prinċipessa Olga mill-President Ukren Volodymyr Zelenskyy.
Dan meta ftit jiem ilu Roberta Metsola ltaqgħet ma’ Zelenskyy waqt iż-żjara tagħha fl-Ukrajna. Hija kienet l-ewwel kap ta’ istituzzjoni tal-UE li żaret il-pajjiż mill-bidu tal-invażjoni Russa.
Il-midalja tal-Ordni tal-Prinċipessa Olga tingħata lin-nisa għal merti nazzjonali fl-istat, produzzjoni, xjentifiċi, edukattivi, kulturali, karità u sferi oħra ta’ attivitajiet soċjali, u għat-trobbija tat-tfal fil-familji.
Fuq il-paġna ta’ Facebook tagħha, il-President tal-Parlament Ewropew Roberta Metsola qalet li tħossha onorata li ngħatat l-Ordni tal-Prinċipessa Olga mill-President Zelenskyy.
Żiedet tgħid li dan l-unur ifisser ħafna għaliha personalment u huwa simboliku tar-rabta speċjali li l-Parlament Ewropew għandu mal-Ukreni. Sostniet li l-PE jinsab mal-Ukrajna u se jibqa’.
Mela Lynn hi mara ta’ 31 sena li tħobb il-ħajja u tħobb tgħix. Jien persuna sensittiva, nisma’ u nosserva ħafna. Inħobb nesperjenza affarijiet ġodda, anke jekk ġieli nibża’ jew nippanikkja ħafna għax inħalli l-ħsibijiet jiġru bija! Nemmen li kieku, ma ppruvajtx u ma nippruvax affarijiet u esperjenzi ġodda ma niltaqax ma’ nies ġodda li jgħinuni biex kemm jista’ jkun dejjem noħroġ l-aħjar tiegħi u ma neħilx mal-limitu tad-diżabilità fiżika li għandi. Minkejja dan kollu li għidt, inħoss li għadni ma nafx ma nafx min jien, għax kuljum ninbidel u niskopri ħaġa ġdida fija li ma kontx naf qabel.
Il-kapaċità tiegħek li tesprimi ruħek b’mod tajjeb ħafna u profond permezz tal-kitba, hija xi ħaġa li wieħed ma jistax ma jinnutax dwarek. Kif nibtet il-passjoni tiegħek tal-kitba, u x’libertà tagħtik?
Il-passjoni tal-kitba tmur lura għal meta kont fir-raba’ sena tal-primarja. Niftakar, l-għalliema kienet taqralna kuljum mill-kotba ta’ Trevor Zahra. Minn dak iż-żmien ‘il quddiem għidt li rrid insir bħal dan l-awtur bravu ħafna. Qrajt il-kotba kollha tiegħu għax jaffaxxinani kif jiżvolġi l-istejjer tiegħu bi kliem sempliċi u b’ritmu mexxej. Insomma f’kelma waħda sar l-idolu tiegħi, tant li fis-sekondarja meta kien ikollna komponiment kont nipprova nuża’ l-istil ta’ kitba tiegħu. L-għalliema kienu qaluli li għandi talent, imma bqajt ma ħadtux bis-serjetà sakemm spiċċajt mis-sekondarja.
Kont spiċċajt inqatta’ ħafna ħin id-dar, fija kien hemm vojt u monotonija kbira tant li waqajt f’dipressjoni. Imbagħad wara ħafna insistenza mingħand ħabibti ħarbixt l-istorja tiegħi. Minn hemm ma ħaristx lura, kuljum nikteb xi ħaġa, anki jekk tkun sentenza waħda biss. Bil-kitba, jien nista’ mmur u nimraħ kullimkien. Tilliberani għax meta nikteb jien ninsa għal ftit il-limitazzjonijiet fiżiċi tiegħi u nidħol f’dinja oħra. Dinja fejn l-ispirtu tiegħi jtir ‘il fuq mingħajr ma jwaqqfu ħadd.
X’definizzjoni għandha d-diżabilità għalik personali?
Għalija d-definizzjoni tad-diżabilità tvarja ħafna. Skont iċ-ċirkostanzi li nkun fihom u l-burdati li jkolli. Ikun hemm ġranet fejn inħossni qisni għandi ġgant jgħaffeġ fuqi u rrid inkompli bil-ġurnata tiegħi, bih idur miegħi kullimkien. Drabi oħra lanqas biss taffettwani li jien b’diżabilità, għax inkun qed inħossni tajba fija nnifsi. Imma jien inħobb nara l-limitazzjonijiet fiżiċi tiegħi bħala gaġġa li ssakkarni milli nagħmel dak li nixtieq. Għalkemm dejjem nipprova nsib mezzi kif indur ma’ din il-gaġġa, ġismi, biex fl-aħħar xorta nagħmel dak li nixtieq.
Kemm-il darba titkellem dwar l-intimità u s-sesswalità. L-ewwel nett, int personali kif tiddistingwi bejn dawn it-tnejn?
L-intimità u s-sesswalità huma konnessi u relatati ħafna ma’ xulxin, imma mhumiex l-istess. Għalija l-intimità hi u sseħħ kull meta nagħżel li nara lill-persuna l-oħra mhux bl-għajnejn fiżiċi tiegħi, iżda bl-għajnejn ta’ ruħi. Dawn l-għajnejn li jaraw il-bżonnijiet l-aktar profondi tal-oħrajn biex hekk nitqanqal minn ġewwa ħalli mhux biss ngħinhom, iżda mmur pass oltre minn hekk, insir naf l-istorja tagħhom u nitwaħħad magħhom, mhux għall-pjaċiri tiegħi, imma għax jinteressani u nħobb verament lill-oħrajn.
Is-sesswalità, imbagħad hi dak kollu li jagħmilni l-mara li jien. L-ewwel aspett tas-sesswalità jistedinni biex jien inħobb, nirrispetta u nkun konxja tas-sbuħija tal-feminilità tiegħi. Imbagħad għalija, l-att sesswali jikkumplimenta u jgħaqqad is-sbuħija tiegħi, ma’ dik ta’ ħaddieħor biex nikber fl-għarfien li ma nistax ngħix mingħajr ma nħobb verament biex nagħti ħajja lill-ieħor u eventwalment jista’ jkun hemm lok ta’ ħolqien ta’ ħajja wkoll.
Mill-perspettiva tiegħek, x’inhuma l-isfidi li trid tiffaċċja b’mod kontinwu fejn jidħlu l-intimità u s-sesswalità? X’inhuma n-nuqqasijiet li tħoss l-aktar bħala mara?
Fejn jidħlu l-persuni b’diżabilità, l-intimità u s-sesswalità għadhom tabù. Personalment din ir-realtà ttaqqalni ħafna għax ikolli ngħixha waħdi, naħbi l-bżonnijiet, ix-xewqat u l-emozzjonijiet naturali tiegħi. Ngħixha waħdi fis-skiet għax inħoss li s-soċjetà inġenerali ma tqishomx dawn il-bżonnijiet tal-persuna b’diżabilità u ma tiddistingwix bejn intimità u sesswalità. Jista’ jkun li persuna b’diżabilità tkun trid biss l-intimità, din tinkludi tgħanniq, karezzi, tmellis fix-xagħar, tpoġġi fuq xi ħadd eċċ.
L-akbar nuqqas li naħseb li hawn hu li persuni b’diżabilità ma jitkellmux biżżejjed fuq dawn il-bżonnijiet tagħhom fil-pubbliku. Allura, imbagħad ovvja li n-nies t’hemm barra ma jistgħux ikunu jafu vera xi nħossu aħna, jistgħu biss jispekulaw!
X’inhuma x-xewqat tiegħek f’dan ir-rigward? X’tixtieq li jsir?
Nixtieq li aktar nies ma jinħasdux u ma jibżgħux meta nesprimi dawn il-bżonnijiet li għandi. Ħeq, jien bniedma tad-demm u l-laħam bħal kulħadd! Hemm bżonn li jsiru aktar diskussjonijiet edukattivi fuq dan is-suġġett fuq it-televixin u l-midja soċjali.
X’inhuma l-ħsibijiet tiegħek dwar is-servizzi ta’ sex workers għal persuni b’diżabilità?
Naqbel li jkun hawn is-servizz ta’ sex workers, iva għaliex le. Basta dan ikun regolat u jkun hemm persuni mħarrġa sew kif jiffaċċjaw u jittrattaw persuni b’diżabilità, l-aktar meta dawn ikunu vulnerabbli.
Jekk dan it-tip ta’ servizz jiġi legalizzat f’Malta, tikkunsidra li tagħmel użu minnu int personali?
Mistoqsija diffiċli din! Kieku mmur żgur imma mhux għas-sess, l-ewwel ħaġa li nixtieq nagħmel hu li niskopri lil ġismi, għax minħabba li ma nużax idi sew ma nistax inkun intima miegħi nnifsi. Minħabba f’hekk f’dan l-aspett inħoss li għadni tifla u mhux mara. Allura nitlob l-għajnuna tas-sex worker biex nagħmel dan, rigward jekk nagħmilx is-sess ma’ sex worker illum bħalissa ngħid le. U ngħid le, għax nixtieq relazzjoni u s-sess waħdu narah bla sens mhux komplut, qisni mort ikla u qbiżt fid-deżerta mill-ewwel. Is-sess mingħajr relazzjoni u intimità nħoss li jitlef l-iskop u s-sbuħija tiegħu.
Liema mentalità tas-soċjetà ġenerali tħoss li hemm bżonn tinbidel l-aktar? U int, xi tħoss li tista’ tagħmel, jew x’qed tagħmel biex tagħti sehmek għal din il-bidla?
Thank God il-mentalità tas-soċjetà inġenerali lejna l-persuni b’diżabilità tjiebet ħafna, l-aktar fl-oqsma tal-aċċessibiltà u l-edukazzjoni għalkemm bħal f’kollox baqa’ xi jsir. Biss l-iżjed setturi li narahom baqgħu lura huma tax-xogħol u s-sesswalità. Mhux ħa noqgħod nirrepeti dwar is-suġġett tas-sesswalità, biss ma nafx għala persuna toqgħod lura milli turi affezzjoni lejn persuna b’diżabilità. Forsi jista’ jkun li dak li jkun joqgħod lura għax ma jkunx irid li l-persuna b’diżabilità tiggranfa miegħu bħal qarnita u tifhmu li jrid relazzjoni magħha, ma nafx eżatt. Biss ma fiha xejn ħażin billi tgħannaq u tikkarezza lil persuna b’diżabilità. L-importanti li jkun hemm komunikazzjoni ċara u diretta fuq l-emozzjonijiet taż-żewġ persuni kkonċernati.
Fil-qasam tax-xogħol, hi ħaġa frustranti ħafna li aħna l-persuni b’diżabilità jkollna l-kwalifiċi kollha meħtieġa u ma nsibux xogħol għas-sempliċi raġuni li min iħaddem ma jemminx fina. Min-naħa tiegħi, nieħu kull opportunità biex nitkellem fuq id-diżabilita’. Fil-fatt ħloqt grupp fuq Facebook jismu ‘People with Cerebral Palsy in Malta’. Fih inqajjem kuxjenza fuq dawn is-suġġetti u oħrajn li jolqtu lilna direttament bħala nies b’diżabilità.
Is-saħħa mentali u persuni b’diżabilità. X’inhuma l-ħsibijiet tiegħek dwar dan?
Nemmen li s-saħħa mentali tal-persuni b’diżabilità trid tkun kemm jista’ jkun dejjem fl-aħjar forma possibbli. Għax diġà hu piż kbir li wieħed iġorr il-limitazzjonijiet fiżiċi tiegħu kuljum bil-konsegwenzi u l-kumplikazzjonijiet kollha li dawn iġibu magħhom. Għalija li nkun mentalment b’saħħti hi xi ħaġa li ma nistax ngħaddi mingħajrha għax inkella ma nkunx nista’ nkampa mal-ostakli tad-diżabilità. Apparti minn hekk, tgħallimt u qed nitgħallem kif it-toqol tal-ħajja ta’ kuljum naqsmu ma’ dawk il-persuni li jien nafda biex dan il-piż ma jagħlaqnix fija nnifsi biex nipprova nkun pożittiva.
Inkun korretta jekk ngħid li int persuna reliġjuża ħafna? X’differenza jagħmel dan il-fatt fil-ħajja ta’ kuljum tiegħek?
Jien ma ngħidx li jien persuna reliġjuża għax għalkemm nieħu sehem fil-quddies kważi kuljum, hemm xi affarijiet fil-knisja li jien ma naqbilx magħhom. Imma ngħid li jien persuna li nħaddan il-fidi Kattolika. Iva, għalija l-fidi f’Ġesù hi kollox, għax bil-fidi jien kapaċi ngħix din it-tbatija tad-diżabilità bit-tama u bi skop li din ma tkunx kollha għalxejn. Anzi nħoss li Alla jrid u għandu sejħa partikolari permezz tad-diżabilità u jridni nwassal imħabbtu permezz tal-istess diżabilità.
Taħseb li l-Knisja Kattolika għadha tħares u tirreferi għall-persuni b’diżabilità bħala “anġli” u “speċjali”?
Iva, sfortunatament din il-mentalità tal-‘anġli u speċjali’ ilha magħna minn meta twaqqfet id-Dar tal-Providenza. Diffiċli ħafna tneħħi din il-mentalità, l-aktar għaliex huma ftit dawk il-persuni b’diżabilità li jinvolvu ruħhom fi gruppi taż-żgħażagħ bħali, li hi ħasra għax kull persuna għandha x’toffri. Nixtieq nara aktar nies b’diżabilità jinvolvu ruħhom fil-knisja biex ngħaddu l-messaġġ li aħna mhux karità biss irridu imma għandna x’nagħtu ukoll.
Naf li int taħdem. X’inhu x-xogħol tiegħek? U kif tiddeskrivi l-esperjenza tiegħek fid-dinja tax-xogħol?
Jien ilni naħdem għal dawn l-aħħar 4 snin bħala data inputer ma’ kumpanija privata. Ix-xogħol lili tani d-dinjità li jistħoqqli u fejn qabel kont nistħi u naħrab mill-mistoqsija meta jistaqsuni x’nagħmel, issa m’għadnix. Peresss li naħdem dejjem mid-dar, nixtieq li jkolli l-opportunità li niltaqa’ mal-impjegati wiċċ imb’wiċċ, imma overall għal qalbi ħafna li japprezzaw xogħli.
Lynn, ma nistax ma nsemmilekx il-ħbiberija speċjali li ċertament hija importanti ħafna għalik. Xi jfisser għalik David? X’differenza jagħmel f’ħajtek u x’jagħmel il-ħbiberija tagħkom speċjali?
Inħossni mbierka ħafna li għandi ħabib bħal David. Għandi ħafna ħbieb u kollha jgħinuni ħafna, min b’mod u min b’ieħor, imma David jispikka fosthom kollha. Konna ltqajna mill-grupp tal-LAND, grupp għall-persuni b’diżabilità biex jissoċjalizzaw u hu kien ġie magħna bħala volontier. Imbagħad sirna ħbieb tal-qalb madwar 4 snin ilu meta kont għaddejja minn żmien diffiċli. Minn dakinhar sal-lum dejjem sibtu hemm għalija. Għamilna minn kollox flimkien, morna l-Olanda u ħa ħsiebi hu, immorru weekend breaks, iniżżilni l-baħar waħdu eċċ eċċ.
Niftakar darba qalli, li hu jrid jgħinni nagħmel dak li nħoss ġewwa fija, imma li ma nkunx nista’ noħorġu fuq barra minħabba d-diżabilità. Għalija, David huwa ħija li m’għandix, tant għandna ħbiberija intima bejnietna li min ma jafx li David miżżewweġ jaħseb li qiegħdin flimkien! Daqshekk hi speċjali l-ħbiberija tagħna u nittama li tibqa’.
Għidilna ftit dwar il-kotba li ktibt s’issa. Minn fejn ġiet l-idea u l-ispirazzjoni għalihom? Hemm pjan għal ktieb ieħor?
Mela, l-ewwel ktieb tiegħi jismu ‘Namra’ hu ġabra tal-ħsibijiet u l-poeżiji tal-bidu nett tal-kitba tiegħi u t-tieni ktieb jismu ‘Tiżwiqa’. ‘Tiżwiqa’ jikkonsisti f’10 novelli qosra soċjo-reliġjużi. Kollox jispirani jien, l-aktar l-esperjenzi li ngħaddi minnhom jien u persuni viċin tiegħi. Issa bdejt nikteb rumanz, forsi nippubblikah ‘il quddiem.
Għandek xi ħolm li tixtieq twettaq?
Jien persuna li ngħix ġurnata b’ġurnata, kull opportunità li tħabbatli l-bieb neħodha, però ma nippjanax ħafna għal quddiem għax jekk ma jirnexxilix inwettaq dak li jkolli f’moħħi naqa’ ħażin ħafna. Li nixtieq li nerġa’ nsiefer u nagħmel aktar avventuri partikolarment ma’ David.
X’inhu l-aħħar messaġġ tiegħek?
Nixtieq nirringrazzjakom għax permezz ta’ din l-intervista erġajt skoprejt affarijiet fija nnifsi li kont insejt.
Lynn se tkun ukoll qed tikkontribwixxi b’mod regolari fuq skoperta.net!
San Nikola, imsejjaħ ukoll Nikola ta’ Bari jew Nikola ta’ Myra, huwa wieħed mill-aktar qaddisin popolari u mfakkra fil-knejjes tal-Lvant u tal-Punent, u issa tradizzjonalment assoċjati mal-Milied. F’ħafna pajjiżi t-tfal jirċievu rigali fis-6 ta’ Diċembru, Jum San Nikola. Huwa wieħed mill-qaddisin patruni tat-tfal u l-baħrin.
M’hemm l-ebda dokument storiku dwar l-eżistenza ta’ Nikola u għalhekk xejn ċert mhu magħruf minn ħajtu ħlief li x’aktarx kien isqof ta’ Myra fis-seklu 4.
Skont it-tradizzjoni, huwa twieled fil-belt antika tal-port tal-baħar Lycian ta’ Patara, u meta kien żgħir, ivvjaġġa lejn il-Palestina u l-Eġittu.
Huwa sar isqof ta’ Myra ftit wara li rritorna lejn Lycia. Jingħad li kien ukoll il-ħabs u x’aktarx ittorturat waqt il-persekuzzjoni tal-insara mill-imperatur Ruman Djoklezjanu iżda nħeles taħt il-ħakma ta’ Kostantinu l-Kbir.
Kien midfun fil-knisja tiegħu f’Myra, u sas-6 seklu s-santwarju tiegħu hemmhekk kien sar maghruf sew. Fl-1087 baħrin jew negozjanti Taljani serqu l-allegati fdalijiet tiegħu minn Myra u ħaduhom Bari, l-Italja. Dan żied ħafna l-popolarità tal-qaddis fl-Ewropa, u Bari saret waħda mill-iktar ċentri ta’ pellegrinaġġ iffullati
Ir-relikwi ta’ Nikola jibqgħu minquxa fil-bażilika ta’ San Nikola f’Bari tas-seklu 11, għalkemm biċċiet ġew akkwistati minn knejjes madwar id-dinja. Fl-2017 ir-riċerkaturi skoprew relikwa minnhom li kienet biċċa għadma tal-ġenbejn, minn knisja fl-Istati Uniti u kkonfermaw li hija tar-4 seklu.
Ir-reputazzjoni ta’ Nikola għall-ġenerożità u l-qalb tajba tat lok għal leġġendi ta’ mirakli li wettaq għall-foqra u mdejqin. Jingħad li kien ta doti taż-żwieġ tad-deheb lil tliet tfajliet li kieku l-faqar kien iġiegħelhom jidħlu fil-ħajja tal-prostituzzjoni u li salva wkoll ħajjiet.
Fil-medjuevu, id-devozzjoni lejn Nikola kienet estiża għall-partijiet kollha tal-Ewropa. Sar qaddis patrun tar-Russja u l-Greċja; tal-karità, tat-tfal, baħrin, bniet mhux miżżewġin u negozjanti fost oħrajn; u ta’ bliet bħal Fribourg, Żvizzera u Moska.
Eluf ta’ knejjes Ewropej ġew iddedikati għalih, waħda, mibnija mill-imperatur Ruman Ġustinjanu I f’Kostantinopli (Illum Istanbul), sa mill-bidu tas-seklu 6.
Il-mirakli ta’ Nikola kienu suġġett favorit għall-artisti medjevali u d-drammi liturġiċi, u l-festa tradizzjonali tiegħu kienet l-okkażjoni għaċ-ċerimonji tal-Isqof Boy, drawwa Ewropea li fiha tifel kien elett isqof u jsaltan sa Jum l-Innoċenti Mqaddsa, 28 ta’ Diċembru.
Wara r-riforma, id-devozzjoni lejn Nikola kienet sparixxiet fil-pajjiżi Protestanti kollha tal-Ewropa ħlief l-Olanda, fejn il-leġġenda tiegħu baqgħet tippersisti bħala Sinterklaas, verżjoni Olandiża tal-isem San Nikola. Il-kolonisti Olandiżi ħadu din it-tradizzjoni magħhom lejn New Amsterdam (illum New York City) fil-kolonji Amerikani fis-seklu 17. Sinterklaas ġie adottat mill-maġġoranza tal-pajjiż li titkellem bl-Ingliż taħt l-isem Santa Klaws, u l-leġġenda tiegħu ta’ raġel xiħ ġentili kienet magħquda ma’ rakkonti Nordiċi antiki ta’ illużjonista li tfal imqarbin u ppremja tfal tajbin b’rigali. L-immaġni ta’ Santa Klaws fl-Istati Uniti oriġina fis-seklu 19, u minn dakinhar baqa’ l-patrun tal-festa tal-Milied li jagħti r-rigali.
San Nikola ġie ttrasformat f’diversi verżjonijiet u figuri fl-Olanda, il-Belġju, u pajjiżi oħra tat-Tramuntana tal-Ewropa. Fir-Renju Unit, Santa Klaws huwa magħruf bħala Father Christmas.
Diċembru, ix-xahar ta’ bejn Novembru u Jannar, u t-tnax u l-aħħar xahar tal-kalendarju Gregorjan.
Għal uħud dan ix-xahar huwa meqjus bħala l-isbaħ xahar tas-sena, anke minħabba l-festi u t-tradizzjonijiet marbuta miegħu, filwaqt li għal oħrajn, dan ix-xahar inissel fihom dieqa għal xi raġuni jew oħra.
Minbarra ċ-ċelebrazzjonijiet u t-tradizzjonijiet tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena, għalina l-Maltin dan ix-xahar huwa sinonimu wkoll ma’ l-akbar avveniment ta’ karità li jsir kull sena, L-Istrina. Il-ġurnata fejn fiha jinġabru l-fondi b’risq il-Community Chest Fund.
Nistgħu ngħidu li wara li sa ftit ġranet ilu konna għadna qed nesperjenzaw ġranet pjuttost sħan għal dan iż-żmien tas-sena, f’dawn l-aħħar ġranet qed ikollna temperaturi aktar kesħin, eżatt fil-ħin biex nibdew ix-xahar ta’ Diċembru f’atmosfera iktar xitwija li ddaħħalna aktar fl-ambjent ta’ dawn il-festi.
Bħal kull xahar ieħor, hemm fatti u kurżitajiet interessanti dwar Diċembru li possibilment ma tafx, u aħna skoprejna wħud minnhom:
Diċembru kien wieħed mix-xhur oriġinali fil-kalendarju Ruman tal-qedem, li kien jintuża minn madwar 750 QK sal-45 QK. F’dan il-kalendarju Ruman oriġinali, Diċembru kien fil-fatt l-għaxar xahar. Dan il-post kien fil-fatt jagħmel ħafna aktar sens għal Diċembru, peress li l-isem ta’ dan ix-xahar ifisser l-“għaxar xahar”. Meta Ġulju Ċesari biddel il-kalendarju fl-45 QK għall-kalendarju Ġiljan, huwa żied xahrejn, Jannar u Frar, li ġew imdaħħla fil-bidu tas-sena kalendarja. Dawn il-bidliet wasslu biex Diċembru ikun ix-xahar bl-isem ħażin!
Fil-5 ta’ Diċembru tal-1901, daħlet fid-dinja ftit maġija flimkien mat-twelid ta’ Walt Disney. Disney ħareġ l-ewwel cartoons tiegħu, li kien fih il-Mickey Mouse, imsejjaħ Steamboat Willie fl-età ta’ 27. Sakemm kellu 54 sena, l-imperu ta’ Disney kiber fid-daqs bil-bini ta’ Disneyland f’Anaheim, Kalifornja. Illum Disney hija kelma komuni fid-djar madwar id-dinja għan-numru li ma jispiċċa qatt ta’ kotba, cartoons, films u forom oħra ta’ divertiment maħluqa mill-kumpanija Walt Disney.
Diċembru oriġinarjament kellu biss 30 jum skont il-kalendarju Ruman tal-qedem. Meta l-kalendarju ġie mibdul għall-kalendarju Ġiljan , Diċembru kiseb ġurnata oħra, li għamlu s-seba’ u l-aħħar xahar fis-sena b’31 jum.
Fit-8 ta’ Diċembru tal-1991, il-kapijiet tal-Federazzjoni Russa (RSFSR), ir-Repubblika tal-Belarus u l-Ukrajna ffirmaw il-ftehim dwar it-twaqqif tal-Commonwealth tal-Istati indipendenti, li mmarka t-tmiem tal-Unjoni Sovjetika.
L-Anglo-Sassoni oriġinarjament kellhom l-ismijiet tagħhom għal dan ix-xahar. Wieħed minn dawn l-ismijiet kien Winter Monath, li ovvjament ifisser “xahar tax-xitwa”.
Fl-10 ta’ Diċembru tal-1896, miet il-persuna li ħoloq l-idea tal-premju Nobel, Alfred Nobel. Fit-testment tiegħu, Nobel iddikkjara li l-ġid akkumulat tiegħu jintuża biex jagħti premjijiet lill-membri tas-soċjetà li jagħmlu kisbiet kbar fl-avvanz tal-umanità. Uħud mir-riċevituri l-aktar famużi tal-premju Nobel jinkludu Albert Einstein, Marie Curie, Martin Luther King Jr. u Madre Tereża.
Isem ġdid għal Diċembru daħal fis-seħħ wara li ħafna Anglosassoni ġew konvertiti għall-Kristjaneżmu. F’konformità mat-twemmin ġdid tagħhom huma kienu jsejħu Diċembru Heligh Monath, li jfisser “xahar qaddis”.
It-28 ta’ Diċembru kien meqjus għal eluf ta’ snin bħala l-iktar jum tas-sena li jġib sfortuna. L-oriġini ta’ din is-superstizzjoni tinsab fl-istorja ta’ Kristu, peress li kien jingħad li f’dan il-jum is-sultan renjanti Erodi ordna l-qtil tat-trabi subien kollha f’tentattiv biex jinqatel Ġesù Kristu. Sa relattivament reċentement kien ikkunsidrat li jkollok sfortuna jekk tibda x-xogħol, avventuri ġodda jew kwalunkwe ħaġa f’dan il-jum.
Dan ix-xahar għandu żewġ tipi ta’ fjuri sinonimi miegħu. L-ewwel waħda hija l-Holly, li nsibuha dejjem matul dan iż-żmien. Fi żminijiet aktar reċenti, il-berries ħomor tal-Holly intqal li jirrappreżentaw il-feriti mdemmija ta’ Ġesù Kristu hekk kif kien imsammar mas-salib. Jekk tħares aktar lura fiż-żmien iċ-Ċelti kienu jemmnu li l-Holy ġġib xorti tajba u protezzjoni. It-tieni fjura hija n-Narcissus Paperwhite, li ġejja mill-familja tan-narċis komuni li jiffjorixxi fix-xitwa. Din il-fjura jingħad li tissimbolizza l-ħlewwa.
Fil-21 ta’ Diċembru tal-1846, intużat l-anestesija għall-ewwel darba fuq pazjent minn Dr Robert Liston fl-isptar tal-kulleġġ tal-università f’Londra.
Hemm ħafna festi reliġjużi importanti matul Diċembru. Nies minn reliġjonijiet differenti jiċċelebraw tradizzjonijiet differenti, bl-Insara jiċċelebraw il-Milied u l-Lhud jiċċelebraw Hanukkah. Filwaqt li l-Milied jiġi ċċelebrat fl-24 u l-25 ta’ Diċembru, li jiċċelebra t-twelid ta’ Ġesù Kristu, Hanukkah tiġi ċċelebrata fil-25 jum ta’ Kislev, fil-kalendarju Ebrajk. Fil-kalendarju Gregorjan komunement rikonoxxut, dan normalment ikun bejn l-aħħar ta’ Novembru u l-aħħar ta’ Diċembru, u jiċċelebra u jiċċelebra l-qawmien tal-Lhud kontra l-oppressori Griegi/Sirjani tagħhom, kif ukoll id-dedikazzjoni mill-ġdid tat-tieni tempju f’Ġerusalemm fit-2 seklu AD.
We use cookies on our website to give you the most relevant experience by remembering your preferences and repeat visits. By clicking “Accept”, you consent to the use of ALL the cookies.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
