L-esploratur Pierre Farrugia qasam magħna avventura li se teħodna sabiex naraw is-sbuħija li toffri l-Blata tal-Melħ u ta’ madwarha.
Il-Blata tal-Melħ tinsab fil-kosta tal-Baħrija viċin l-Imtaħleb u l-isem tagħha ġej proprju mis-salini, li wieħed isib f’dan il-post.
Sabiex wieħed jasal f’dan il-post irid jimxi madwar 45 minuta fuq art imħarbta u fl-aħħar hemm niżla wieqfa ħafna.
Hawn min jgħid li kien negozjant Taljan li għamel dawn is-salini tal-melħ u li kien hu li ta l-isem lil dan il-post.
Issib ukoll żewġ turġien, wieħed biex tinżel ħdejn is-salini u l-ieħor biex tinżel sal-baħar.
B’dan it-taraġ il-ħaddiema kienu jġorru l-melħ għal fuq id-dgħajjes. Meta jkun maltemp wieħed irid joqgħod attent ħafna għax il-baħar ikun perikoluż ħafna.
Hawn wieħed jista’ anke jsib lapida ta’ Carmelo Micallef li kien tilef ħajtu wara li mewġa kaxkritu l-baħar waqt li kien qed jistad hawn.
Minkejja li xi partijiet mill-avventura huma xi ftit diffiċli, iżda xħin tasal fil-post żgur li ma jiddispjaċikx li rnexxielek tagħmilha!
Angelo Caruana qasam magħna din l-avventura, fejn permezz tal-kamera tiegħu qed jurina filmati esklussivi tal-Kosta ta’ Malta, Kemmuna u Għawdex.
F’għoli ta’ 1500 pied, il-filmati jagħtuna stampa ċara ta’ kif jidhru ċerti postijiet mill-ajru bħal Ħad Dingli, il-Bajja ta’ Għajn Tuffieħa, iċ-Ċitadella, Kemmuna u l-Port il-Kbir fost oħrajn.
Dawn il-filmati inġibdu fil-bidu ta’ Frar, fejn it-temp kien wieħed bellezza u ideali għal titjiriet bħal dawn, kif jindikaw dawn l-istess flmati.
Bla dubju jispikkaw l-għelieqi ħadrana, li ngħiduha kif inhi, ikomplu jsebbħu din il-gżira f’dawn il-jiem tas-sena.
Is-soltu Angelo jagħmel dawn l-avventuri bħala tim ma’ Pierre Farrugia u Vince Bonello Pukka, però minħabba raġunijiet ovvji dan ma setax isir peress li l-ajruplan tat-tip Tecnam P2002-JF jakkomda biss il-pilota u passiġġier wieħed.
“Din kienet waħda mill-avventuri li se nibqa’ niftakar għal għomri kollu, għax qatt ma rajt lil Malta kollha daqshekk mill-għoli, anke meta nsiefer peress li l-ajruplan tal-passiġieri hu wieħed limitat għal veduti bħal dawn..” qalilna Angelo.
Wara x-xahar sħun ta’ Ġunju, fejn speċjalment f’dawn l-aħħar ġranet il-heatwave baqgħet tippersisti, issa wasalna fix-xahar ta’ Lulju.
Lulju huwa s-seba’ xahar tal-kalendarju Gregorjan u l-bidu tat-tieni nofs tas-sena.
Bħal kull xahar ieħor, hemm ukoll ukoll kurżitajiet u fatti interessanti x’niskopru dwar Lulju.
Lulju ġie msemmi għall-famuż ġeneral Ruman Ġulju Ċesari; peress li kien ix-xahar li twieled fih. Ġulju Ċesari kien ġeneral militari formidabbli u statista li kien fil-parti l-kbira responsabbli biex ibiddel ir-Repubblika Rumana fl-Imperu Ruman. Dan ix-xahar qabel kien jissejjaħ Quintilis, kelma Latina li tfisser il-ħames, peress li kien il-ħames xahar minn għaxar xhur tal-kalendarju Ruman tal-qedem.
Bħala t-tieni xahar tas-sajf, Lulju huwa wieħed mill-aktar xhur sħan tas-sena fl-emisfera tat-Tramuntana filwaqt li fl-emisfera tan-Nofsinhar, huwa l-aktar xahar kiesaħ tas-sena billi jkun it-tieni xahar tax-xitwa.
Fil-bidu ta’ Lulju, jibda perjodu ta’ żmien imsejjaħ bħala “il-ġranet tal-klieb tas-sajf”. Storikament kienu osservati fl-astroloġija antika Rumana u Griega u kienu konnessi ma’ xorti ħażina, attakki mill-klieb, maltempati bir-ragħad mhux mistennija, sħana u nixfa. L-isem ġie minħabba li kienu konnessi mal-istilla Sirius, li hija parti mis-sistema tal-istilel Canis Major (Greator Dog). Illum il-ġurnata dan il-perjodu huwa meta jibdew jibdew l-aktar ġranet sħan tas-sajf.
Kumbinazzjoni, kien f’Lulju li l-vaċċin kontra r-rabbja ingħata b’suċċess lil pazjent. Il-mikrobijologu Franċiż Louis Pasteur amministra l-vaċċin lil tifel ta’ disa’ snin, Joseph Meister fis-6 ta’ Lulju tal-1885. It-tifel kien gidmu kelb rabid, u Louis Pasteur, mhux ċert jekk il-vaċċin kienx se jirnexxi, iddeċieda li xorta waħda jieħu riskju u jittestja dan il-vaċċin. Fortunatament għat-tifel, il-vaċċin ħadem!
Fil-5 ta’ Lulju tal-1946, ġiet introdotta l-ewwel bikini fid-dinja, fil-famuża pixxina Piscine Molitor f’Pariġi. Eżatt fil-ħin għas-sħana tas-sajf, il-bikini kienet immudellata mix-showgirl Micheline Bernardini. Filwaqt li preċedentament kienu jeżistu forom ta’ żewġ biċċiet ta’ lbies tal-għawm, l-ebda waħda ma ntuża ftit drapp għaliha daqs il-bikini.
Ġulju Ċesari ma kienx l-uniku ġenju militari li twieled f’Lulju. Alessandru l-Kbir kien figura storika oħra importanti li biddel il-forma tad-dinja u twieled x’imkien madwar l-20 ta’ Lulju, 365 QK. Persuni famużi oħra li twieldu f’Lulju jinkludu Frida Kahlo, Franz Kafka, Marcel Proust, u Nelson Mandela.
Fl-4 ta’ Lulju, 1776, it-13-il kolonja Amerikana ddikjaraw l-indipendenza tagħhom mill-monarkija Ingliża. L-4 ta’ Lulju, magħruf formalment bħala Jum l-Indipendenza, u ilu meqjus bħala festa pubblika mill-1870 fl-Istati Uniti tal-Amerika.
Fil-25 ta’ Lulju tal-1909, Louis Bleriot sar l-ewwel raġel li tajjar ajruplan minn pajjiż għal ieħor b’suċċess. Huwa telaq mill-kosta ta’ Franza u niżel madwar il-kanal qrib Diversi, l-Ingilterra.
Fit-12 ta’ Lulju tal-1953 kienet ġurnata splussiva. F’dan il-jum, il-forzi Russi u Ġermaniżi ġġieldu l-akbar battalja ta’ tankijiet fl-istorja, b’900 rank fuq kull naħa jattakkaw lil xulxin mill-viċin. Wara li ġie ordnat waqfien mill-ġlied, kien hemm biss 300 tank Ġermaniż li baqgħu wieqfa.
Il-ġilju u l-larkspur huma ż-żewġ fjuri assoċjati max-xahar ta’ Lulju.
Lulju kien żmien importanti għad-dinja spazjali tas-snin 60. L-ewwel missjoni ekwipaġġata fuq il-qamar, il-missjoni Apollo 11, kienet imnedija fis-16 ta’ Lulju tal-1969. Erbat ijiem wara, fl-20 ta’ Lulju, Neil Armstrong tniżżel fl-istorja billi ħa l-ewwel pass fuq il-qamar waqt li ddikjara, “Dak hu pass wieħed żgħir għall-bniedem, qabża waħda ta’ ġgant għall-umanità!”.
Mija u disa’ snin ilu, proprju fil-15 ta’ April tal-1912, vapur lussuż tal-passiġġieri, li kien meqjus li ma jistax jegħreq, laqat iceberg u għereq barra mill-kosta ta’ Newfoundland. Għalkemm b’kollox mietu aktar minn 1,500, ittieħdu 73 sena biex it-tifrik tal-vapur finalment jinstab, u ħafna snin oħra biex tinkixef l-istorja sħiħa tat-traġedja.
Issa, aktar minn seklu wara, it-Titanic għadu wieħed mill-aktar stejjer affaxxinanti fl-istorja, u ispira għadd ta’ films, kotba u riċerka dwar ir-rakkont traġiku u misterjuż tiegħu.
Imma kemm nafu verament dwar is-sigrieti tat-Titanic u dawk abbord?
Irnexxielna niskopru fatti u dettalji li żgur ma rajnihomx fil-film, li jgħaddi kemm jgħaddi ż-żmien jibqa’ tant popolari u segwit.
Ma ġiex irħis! Il-vapur sewa $7.5 miljun biex jinbena. Fatt interessanti huwa li l-film ta’ James Cameron tal-1997 dwar id-diżastru kellu baġit ta’ produzzjoni ta’ $200 miljun.
Żgur li ma kienx xogħol ta’ raġel wieħed. Ħadu 3,000 bennej tal-bastimenti Harland & Wolff biex jibnu l-vapur.
Kien twil aktar minn 882 pied li jiġi ekwivalenti għal kważi tliet grounds tal-futbol. Kien jiżen ukoll 52,310 tunnellata.
Waħda mill-ismokestacks ma kinitx taħdem. Tlieta minnhom biss kienu fil-fatt funzjonali. Dak żejjed kien biss biex il-vapur jidher aktar impressjonanti.
Kien hemm biss 20 dgħajsa tas-salvataġġ. Il-vapur kien mgħammar biex iżomm 64. Ħafna mid-dgħajjes tas-salvataġġ intbagħtu qabel ma kienu mimlijin. Kien hemm 28 persuna fuq l-ewwel dgħajsa meta kienet tesa’ 65 persuna.
Id-disinn interjuri kien ibbażat fuq lukanda ta’ Londra. The Ritz, fil-viċinat ta’ Picadilly f’Londra ispirat id-disinn ta’ ġewwa tal-vapur. Il-lukanda fetħet fl-1906 u għadha topera sal-lum.
Kien hemm ħafna kumditajiet fil-parti tal-ewwel klassi tal-vapur. Parti minn dan il-lussu kien jinkludi pixxina, banju Tork, squash court, u kennel tal-klieb.
Kien jeħtieġ ħafna faħam. Iktar minn 800 tunnellata ta’ faħam inħarqu biex iħaddmu l-vapur kuljum.
Iktar minn 100,000 persuna attendew għat-tnedija tal-vapur. Telaq minn Belfast, l-Irlanda.
Abbord kien hemm aktar minn 2,200 persuna. In-numri jvarjaw kemm kien hemm eżattament nies fuq il-vapur, iżda 32% biss salvaw mill-għarqa.
In-numru eżatt ta’ mwiet għadu mhux magħruf. Hemm approssimattivi bbażati fuq il-manifesti tal-vapur, iżda n-nies ivvjaġġaw taħt ismijiet foloz u minn tant postijiet differenti li dawk il-listi ma kinux kompletament preċiżi.
Kellha tkun vaganza romantika għal xi wħud. 13-il koppja abbord kienu fuq il-qamar il-għasel tagħhom.
Kien hemm biss 23 membru tal-ekwipaġġ nisa. Dawk it-23 mara kienu jiffurmaw it-885 membru tal-ekwipaġġ li kienu abbord.
Il-mużiċisti ma kellhomx biċċa xogħol faċli! Il-mużiċisti fuq il-vapur kienu mistennija li jkunu jafu t-352 kanzunetta kollha elenkati fil-ktieb tal-kanzunetti mogħtija lill-passiġġieri tal-ewwel klassi sabiex ikunu jistgħu jagħmlu t-talbiet tagħhom.
Huma komplew għaddejjin anki waqt li kien qed jegħreq il-vapur! Ix-xena ikonika mill-film ġrat ukoll fil-ħajja reali, bl-għan li jagħtu l-għajnuna tagħhom biex jikkalmaw il-passiġġieri, il-mużiċisti komplew idoqqu anki waqt li kien qed jegħreq it-Titanic, u fl-aħħar mill-aħħar tilfu ħajjithom fl-għarqa.
Il-vapur kellu l-gazzetta tiegħu stess. The Atlantic Daily Bulletin kienet tiġi stampata u mqiegħda kull filgħaxija fil-kamra tat-tipjip tal-passiġġieri tal-ewwel klassi.
L-aħħar pranzu tal-vapur kien festa. L-aħħar ikla servuta fuq it-Titanic kienet tikkonsisti f’10 korsijiet. Il-menu kien jinkludi oysters, soppa tax-xgħir, salamun moqli, u ħafna aktar.
Kellu 15,000 flixkun birra ale u, 1,000 flixkun inbid abbord. Il-vapur kien ukoll maħżuna bi 850 flixkun likur kif ukoll 8,000 sigarri! Uħud mix-xampanja fil-fatt instabu meta ġie skopert in-nawfraġju fl-1985.
Kien hemm passiġġieri tal-ewwel klassi, u kien hemm ukoll John Jacob Astor IV. Aston kien l-iktar passiġġier sinjur abbord. Huwa kien jiswa aktar minn $90 miljun. Dan huwa aktar minn żewġ biljun dollaru skont l-istandards tal-lum meta titqies l-inflazzjoni.
Il-furnar tal-vapur, Charles Joughin, kien fost dawk li salvaw. Joughin qatta’ sagħtejn fl-ilma qabel ma ġie salvat. Huwa sostna li kien kapaċi jdum daqshekk għax xorob ħafna whiskey minn qabel.
Mara li baqgħet ħajja mill-għarqa tat-Titanic, aktar tard irnexxielha ssalva wkoll minn għarqa ta’ vapur ieħor! Stewardess u infermiera Violet Jessop baqgħet ħajja mill-għarqa tat-Titanic biss biex tesperjenza vapur ieħor li għereq fuq il-Britannic erba’ snin wara, fl-1916. Jessop irnexxielha terġa’ ssalva iżda sofriet ġrieħi trawmatiċi f’rasha.
Persuna oħra li rnexxielha ssalva, aktar tard saret attivista u ħarġet għas-Senat tal-Istati Uniti. Waħda mill-aktar persuni famużi li salvaw mit-traġedja tat-Titanic kienet Margaret Brown, li aktar tard ġiet imlaqqma “The Unsikable Molly Brown.” Hija saret attivista avida, tappoġġja s-sugffraġju tan-nisa u saħansitra ħarġet għas-Senat.
L-iżgħar persuna li salvat mietet fl-2009. Milvina Dean kellha xahrejn meta kienet fuq it-Titanic. Għexet sal-età ta’ 97 sena.
Milton S. Hersey suppost kellu jkun passiġġier. Il-magnat taċ-ċikkulata kellu biljett u kollox, iżda kellu jaqleb għal vapur ieħor li ħadu lejn New York aktar qabel minħabba xi laqgħat tan-negozju li kellu.
Kellu jkun hemm eżerċizzju tad-dgħajjes tas-salvataġġ dakinhar li għereq il-vapur. Il-Kaptan Edward John Smith ikkanċella dan l-eżerċizzju li kien ippjanat dakinhar tal-għarqa iżda r-raġuni ħadd ma jafha.
Ġie magħruf minn fejn ġiet l-iceberg. Il-biċċa silġ ta’ 100 pied ġiet traċċata lura għal glaċier fi Greenland.
Il-vapur ħa 400 tunnellata ilma kull minuta wara li laqat l-iceberg. L-ewwel ma ntliet bl-ilma kienet il-parti ta’ quddiem tal-vapur, li kkawża l-parti ta’ wara titla’ fl-arja u eventwalment tinqata’.
Kien 400 mil mill-art meta għereq. Newfoundland kienet l-eqreb destinazzjoni, iżda t-Titanic kien diġà taħt l-ilma ftit sigħat wara li laqat l-iceberg.
Il-gazzetti ma rrapurtawx l-istorja tat-traġedja sewwa. Meta l-aħbar dwar l-għarqa laħqet il-kontinent, diversi gazzetti rrapurtaw ħażin li ma kienx hemm vittmi. Ladarba n-numri veri bdew deħlin, in-nies ingħaqdu flimkien biex jiġbru flus għall-vittmi.
Film dwar it-traġedja ħareġ inqas minn xahar wara li ġrat. Kien film sieket maħruġ f’Mejju tal-1912. Kien ikkaratterizzat minn Dorothy Gibson, attriċi li baqgħet ħajja mill-għarqa.
Ħa ħafna żmien biex jinstab ir-relitt. Il-missjonijiet ta’ tfittxija bdew kważi immedjatament wara li l-vapur sparixxa taħt l-ilma, iżda ma nstabx sal-1985. Robert Ballard sab ir-relitt waqt li kien abbord vapur ta’ riċerka Franċiż imsejjaħ Le Suroît.
Irkupraw ħafna mir-relitt. Ġew irkuprati madwar 6,000 artifatt, li jinsabu għall-wiri f’mużewijiet madwar id-dinja u xi wħud inbiegħu bl-irkant bi prezzijiet għoljin.
Il-lookouts tal-vapur ma setgħux jaċċessaw il-binokli. Il-binokli tal-vapur apparentament kienu msakkra ġewwa kabinett, imma ħadd ma seta’ jsib iċ-ċwievet minħabba li uffiċjal tal-vapur aċċidentalment nesa jagħtihomlhom. Għaldaqstant kellhom jiddependu fuq il-vista tagħhom biss, wieħed mill-ħafna fatturi li huma maħsuba li kkontribwixxew fit-traġedja tal-vapur.
Il-fdalijiet tal-vapur qed jisparixxu. Hemm batterja li tiekol is-sadid imsejħa Halomonas titanicae li bil-mod qed tikkonsma l-fdalijiet tal-vapur. Huwa mistenni li jkun sparixxa kompletament sal-2030.
Hemm Titanic ieħor ippjanat! Fl-2012, il-miljunarju Awstraljan Clive Palmer ħabbar pjanijiet biex jibni replika moderna tat-Titanic, imsejħa Titanic II, f’assoċjazzjoni mal-kumpanija Blue Star Line. Il-bord tal-kumpanija jikkonsisti f’żewġ dixxendenti ta’ persuni li salvaw mill-għarqa.
We use cookies on our website to give you the most relevant experience by remembering your preferences and repeat visits. By clicking “Accept”, you consent to the use of ALL the cookies.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
