by skoperta.net | 15/Jun/21 | Tagħrif
L-abbuż fuq l-anzjani huwa kwistjoni soċjali globali li taffettwa s-saħħa fiżika u mentali tal-ġenerazzjoni anzjana u tnaqqas id-drittijiet tagħhom.
Il-Jum Dinji għall-Għarfien dwar l-Abbuż tal-Anzjani huwa ddedikat biex jenfasizza l-kwistjoni msemmija.
Din il-ġurnata bdiet teżisti f’Ġunju tal-2006 meta ġiet stabbilita talba biex il-15 ta’ Ġunju tiġi ddikjarata ġurnata speċjali għall-anzjani. Iżda kienet is-sena 2011 meta dan il-jum ġie rikonoxxut uffiċjalment mill-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti.
L-għan ta’ din il-ġurnata huwa li tqajjem kuxjenza dwar abbuż fuq l-anzjani li jista’ jkun ta’ natura fiżika, mentali, sesswali, finanzjarja u soċjali, u jinkludi wkoll trattament ħażin u negliġenza.
It-tema ta’ din is-sena hija Aċċess għall-Ġustizzja. Isservi bħala tfakkira tal-importanza li jiġu indirizzati bis-sħiħ il-ħtiġijiet ta’ persuni anzjani li jistgħu jfittxu rikors.
In-Nazzjonijiet Uniti tgħid li persuni anzjani, li esperjenzaw sitwazzjonijiet ta’ vjolenza, abbuż u negliġenza, spiss jiffaċċjaw diversi ostakli fl-aċċess għal rimedju ġudizzjarji bħal kwistjonijiet ta’ aċċessibilità, affordabbiltà, akkomodazzjoni raġonevoli, dewmien eċċessiv u xogħol b’lura fi proċessi ġudizzjarji, l-impatt tad-diġitalizzazzjoni, normi kulturali, preġudizzju tal-ġeneru u diskriminazzjoni.
L-aċċess għall-ġustizzja jħalli impatt fuq l-abbiltà tal-anzjani li jeżerċitaw bis-sħiħ id-drittijiet umani kollha tagħhom inkluż id-dritt għas-saħħa, protezzjoni soċjali adegwata u li jgħixu f’dinjità.
Il-preservazzjoni tar-rispett u d-dinjità għall-anzjani huma kruċjali f’sitwazzjonijiet bħal dawn.
by Roxanne Gauci Taliana | 30/Apr/21 | Tagħrif
Għalkemm il-pjanti kollha tal-lavender huma nattivi għall-Mediterran, hemm ħafna varjetajiet li joffru għażla vasta ta’ żminijiet ta’ fjorituri, kuluri, forom ta’ fjuri u daqsijiet.
Iż-żmien tal-fjoritura jista’ jvarja drastikament bejn postijiet differenti, fejn lavender waħda tiffjorixxi fil-bidu ta’ Ġunju, 20 mil biss ‘il bogħod tista’ tkun ferm differenti.
Kuntrarju għall-isem, mhux il-lavender kollha huma vjola. Hemm minnhom li jkunu f’kuluri sbieħ oħra bħal vjola fil-blu, rose, roża ċar, bojod, u saħansitra sofor. Il-weraq jista’ jvarja wkoll fil-forma u fil-kulur.
Il-lavender hija pjanta li ddum għal diversi snin taħt kundizzjonijiet tajba. Minħabba l-oriġini Mediterranja tagħha, il-lavender tħobb ix-xemx u l-ħamrija niexfa. Jekk il-lavender tiegħek ma tkunx qed tikber sew, x’aktarx minħabba ilma żejjed, wisq dell u livelli għoljin ta’ umdità.
Minbarra li jeħtieġu x-xemx, bħal ħafna pjanti mkabbra għaż-żjut essenzjali tagħhom, importanti li żżomm kontroll ta’ kemm tuża fertilizzant. Il-lavender tippreferi ħamrija niexfa allura jekk tuża potting mix tradizzjonali, kun żgur li ż-żifna ftit ramel għad-drenaġġ.
Saqqi l-pjanta tal-lavender tiegħek regolarment matul l-ewwel staġun tat-tkabbir tagħhom.
Iżbor il-pjanta kull sena immedjatament wara l-fjur.
Il-pjanta tal-lavender fiha ammont żgħir ta’ kompost imsejjaħ linalool, li huwa tossiku kemm għall-klieb kif ukoll għall-qtates. Il-linalool jinstab f’konċentrazzjonijiet żgħar, u rarament jikkawża problemi. Il-problemi jinqalgħu biss jekk l-annimal domestiku jibla’ kwantità kbira ħafna ta’ lavender.
Illum, il-lavender hija meqjusa iktar minn sempliċiment pjanta fragranti. Kif jirriżulta, dan il-ħwawar jintuża wkoll komunement għal benefiċċji mediċinali u terapewtiċi.
Dawn huma uħud mill-benefiċċji għas-saħħa li tista’ tikseb bl-użu tal-lavender:
- Tista’ tgħin biex torqod aħjar
- Tista’ tgħin biex titratta tbajja fil-ġilda
- Tista’ toffri rimedju naturali għall-uġigħ
- Tista’ tbaxxi l-livell tal-pressjoni fid-demm
- Tista’ ttaffi s-sintomi tal-ażma
- Tista’ tnaqqas il-fwawar tal-menopawsa
- Tgħin kontra t-tkabbir tal-fungu
- Tgħin fit-tkabbir tax-xagħar
- Riċerka turi li r-riħa tagħha tħalli effett pożittiv anki psikoloġikament għaliex tgħin biex tirrilassa u tnaqqas l-ansjetà, dipressjoni u n-nervi
