Santa Klaws ġie ispirat minn San Nikola – Min kien eżattament?
San Nikola, imsejjaħ ukoll Nikola ta’ Bari jew Nikola ta’ Myra, huwa wieħed mill-aktar qaddisin popolari u mfakkra fil-knejjes tal-Lvant u tal-Punent, u issa tradizzjonalment assoċjati mal-Milied. F’ħafna pajjiżi t-tfal jirċievu rigali fis-6 ta’ Diċembru, Jum San Nikola. Huwa wieħed mill-qaddisin patruni tat-tfal u l-baħrin.
M’hemm l-ebda dokument storiku dwar l-eżistenza ta’ Nikola u għalhekk xejn ċert mhu magħruf minn ħajtu ħlief li x’aktarx kien isqof ta’ Myra fis-seklu 4.
Skont it-tradizzjoni, huwa twieled fil-belt antika tal-port tal-baħar Lycian ta’ Patara, u meta kien żgħir, ivvjaġġa lejn il-Palestina u l-Eġittu.
Huwa sar isqof ta’ Myra ftit wara li rritorna lejn Lycia. Jingħad li kien ukoll il-ħabs u x’aktarx ittorturat waqt il-persekuzzjoni tal-insara mill-imperatur Ruman Djoklezjanu iżda nħeles taħt il-ħakma ta’ Kostantinu l-Kbir.
Kien midfun fil-knisja tiegħu f’Myra, u sas-6 seklu s-santwarju tiegħu hemmhekk kien sar maghruf sew. Fl-1087 baħrin jew negozjanti Taljani serqu l-allegati fdalijiet tiegħu minn Myra u ħaduhom Bari, l-Italja. Dan żied ħafna l-popolarità tal-qaddis fl-Ewropa, u Bari saret waħda mill-iktar ċentri ta’ pellegrinaġġ iffullati
Ir-relikwi ta’ Nikola jibqgħu minquxa fil-bażilika ta’ San Nikola f’Bari tas-seklu 11, għalkemm biċċiet ġew akkwistati minn knejjes madwar id-dinja. Fl-2017 ir-riċerkaturi skoprew relikwa minnhom li kienet biċċa għadma tal-ġenbejn, minn knisja fl-Istati Uniti u kkonfermaw li hija tar-4 seklu.
Ir-reputazzjoni ta’ Nikola għall-ġenerożità u l-qalb tajba tat lok għal leġġendi ta’ mirakli li wettaq għall-foqra u mdejqin. Jingħad li kien ta doti taż-żwieġ tad-deheb lil tliet tfajliet li kieku l-faqar kien iġiegħelhom jidħlu fil-ħajja tal-prostituzzjoni u li salva wkoll ħajjiet.
Fil-medjuevu, id-devozzjoni lejn Nikola kienet estiża għall-partijiet kollha tal-Ewropa. Sar qaddis patrun tar-Russja u l-Greċja; tal-karità, tat-tfal, baħrin, bniet mhux miżżewġin u negozjanti fost oħrajn; u ta’ bliet bħal Fribourg, Żvizzera u Moska.
Eluf ta’ knejjes Ewropej ġew iddedikati għalih, waħda, mibnija mill-imperatur Ruman Ġustinjanu I f’Kostantinopli (Illum Istanbul), sa mill-bidu tas-seklu 6.
Il-mirakli ta’ Nikola kienu suġġett favorit għall-artisti medjevali u d-drammi liturġiċi, u l-festa tradizzjonali tiegħu kienet l-okkażjoni għaċ-ċerimonji tal-Isqof Boy, drawwa Ewropea li fiha tifel kien elett isqof u jsaltan sa Jum l-Innoċenti Mqaddsa, 28 ta’ Diċembru.
Wara r-riforma, id-devozzjoni lejn Nikola kienet sparixxiet fil-pajjiżi Protestanti kollha tal-Ewropa ħlief l-Olanda, fejn il-leġġenda tiegħu baqgħet tippersisti bħala Sinterklaas, verżjoni Olandiża tal-isem San Nikola. Il-kolonisti Olandiżi ħadu din it-tradizzjoni magħhom lejn New Amsterdam (illum New York City) fil-kolonji Amerikani fis-seklu 17. Sinterklaas ġie adottat mill-maġġoranza tal-pajjiż li titkellem bl-Ingliż taħt l-isem Santa Klaws, u l-leġġenda tiegħu ta’ raġel xiħ ġentili kienet magħquda ma’ rakkonti Nordiċi antiki ta’ illużjonista li tfal imqarbin u ppremja tfal tajbin b’rigali. L-immaġni ta’ Santa Klaws fl-Istati Uniti oriġina fis-seklu 19, u minn dakinhar baqa’ l-patrun tal-festa tal-Milied li jagħti r-rigali.
San Nikola ġie ttrasformat f’diversi verżjonijiet u figuri fl-Olanda, il-Belġju, u pajjiżi oħra tat-Tramuntana tal-Ewropa. Fir-Renju Unit, Santa Klaws huwa magħruf bħala Father Christmas.
