by skoperta.net | 27/Jan/22 | Ġrajjiet, Kurrenti
Impjegati attwali u preċedenti qed jakkużaw lid-direttur ewlieni tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa fil-Paċifiku tal-Punent b’imġiba razzista, mhux etika u abbużiva li ddgħajjef l-isforzi tal-aġenzija tas-saħħa tan-NU biex trażżan il-pandemija tal-Covid-19.
L-allegazzjonijiet ġew ippreżentati f’ilment ippreżentat f’Ottubru u għal darb’oħra f’imejl il-ġimgħa li għaddiet, mibgħuta minn impjegati mhux identifikati lit-tmexxija u lill-bord eżekuttiv.
Fl-imejl intqal li l-allegazzjonijiet qed jiġu ppreżentati f’isem 30 impjegat u jirriflettu l-esperjenzi ta’ aktar minn 50 persuna.
L-ilment intern u l-imejl jiddeskrivu atmosfera tossika b’kultura ta’ bullying sistemiku u ridikolazzjoni pubblika fil-kwartieri ġenerali tal-WHO fil-Paċifiku tal-Punent f’Manila, immexxija minn Dr Takeshi Kesai, direttur ta’ reġjun vast li jinkludi ċ-Ċina u pajjiżu, il-Ġapan.
11-il impjegat tal-WHO li ħadmu għal Kasai qalu li spiss juża’ lingwaġġ razzista u jagħmel rimarki dispreġġjattivi.
Kasai qed jiġi wkoll akkużat li qasam informazzjoni potenzjalment sensittiva dwar il-vaċċin mal-Ġappun, wieħed minn 37 pajjiż fir-reġjun li jmexxi.
Huwa ċaħad l-allegazzjonijiet kollha u qal li malli sar jaf, mill-ewwel ħa passi biex jikkomunika mal-istaff kollu tiegħu.
Qal ukoll li impenjat li jagħmel bidliet li jiżguraw ambjent tax-xogħol pożittiv għall-istaff kollu tal-WHO fir-reġjun.
Madanakollu, minn midja internazzjonali qed jingħad li messaġġ intern tal-WHO juri li f’laqgħa l-ġimgħa li għaddiet, Kasai ordna lid-diretturi kollha tiegħu u r-rappreżentanti tal-pajjiż biex jiċħdu l-akkużi li saru fil-konfront tiegħu u jagħtuh appoġġ totali.
by skoperta.net | 04/Jun/21 | Ġrajjiet, Kurrenti
Il-Jum Internazzjonali tat-Tfal Innoċenti li huma Vittmi ta’ Aggressjoni huwa jum ta’ osservanza annwali tan-Nazzjonijiet Uniti fl-4 ta’ Ġunju ta’ kull sena.
Il-ġurnata ġiet deċiża f’Awwissu tal-1982 f’assemblea speċjali tan-Nazzjonijiet Uniti (NU), meta membri tal-istat għarfu s-sinjifikat tal-impatt tal-kunflitt fuq it-tfal u l-ħtieġa li tittieħed azzjoni u titqajjem kuxjenza. L-assamblea adottat ir-Riżoluzzjoni 51/77 dwar id-drittijiet tat-tfal, li nħolqot minn sforzi diġà kienu għaddejjin biex tipproteġi d-drittijiet tat-tfal f’kunflitt. L-impatt tal-gwerra fil-Libanu kienet l-ispirazzjoni għal din il-ġurnata.
Sfortunatament, it-tfal huma fost l-aktar vittmi innoċenti ta’ uġigħ u tbatija. Madwar id-dinja, ħafna tfal jgħixu f’żoni fejn il-gwerra u l-kunflitt huma parti mill-ħajja tagħhom u dan qiegħed dejjem jiżdied.
Skont statistiċi, aktar minn 536 miljun tifel u tifla jgħixu f’pajjiżi affettwati minn kunflitt jew diżastri. Aktar minn 50 miljun tifel u tifla ġew maħruġa minn darhom. Meta jiġri dan, iżid il-vulnerabilità tagħhom għall-vjolenza u l-isfruttament. Dan huwa dovut l-aktar għall-fatt li dawn it-tfal isiru orfni jew huma separati mill-familji tagħhom.
L-abbuż emozzjonali, fiżiku, sesswali u mentali huwa wkoll realtà għal miljuni ta’ tfal madwar id-dinja, li ħafna drabi jikkawża anki mewt, inklużi vjolenza sesswali, ħtif, ċaħda ta’ aċċess umanitarju, u attakki fuq skejjel u sptarijiet.
Huwa stmat li 200 miljun tifel u tifla jkunu vittmi ta’ vjolenza sesswali kull sena.
Il-pajjiżi fejn it-tfal huma l-inqas siguri jinkludu: Il-Pakistan, l-Eġittu, il-Możambik, il-Vjetnam, iċ-Ċina, l-Arġentina, ir-Russja, in-Niġerja u l-Indoneżja.
In-NU tirrikonoxxi li hemm bżonn li jsir aktar biex jiġu protetti d-drittijiet ta’ dawn it-tfal u tiġi enfasizzata t-tbatija tagħhom.
Dan il-jum jafferma l-impenn tan-NU għall-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal, u l-għan huwa li tenfasizza t-tbatija ta’ tfal li huma vittmi ta’ abbużi bħala riżultat ta’ kunflitt. Hija opportunità għall-pubbliku globali biex jitgħallem dwar it-tbatija tat-tfal f’żoni ta’ kunflitt.
by skoperta.net | 12/May/21 | Konf Taf?
Florence Nightingale, magħrufa bħala The Lady With the Lamp, kienet infermiera Ingliża, riformatriċi soċjali u statitriċi magħrufa l-aktar bħal l-fundatriċi tal-infermerija moderna. L-esperjenzi tagħha bħala infermiera matul il-Gwerra tal-Krimea kienu fundamentali fil-fehmiet tagħha dwar is-sanità. Hija waqqfet St. Thomas’ Hospital u Nightingale Training School għall-infermiera. L-isforzi tagħha biex tirriforma l-kura tas-saħħa influwenzaw ħafna l-kwalità tal-kura fis-sekli 19 u 20.
Florence Nightingale twieldet fit-12 ta’ Mejju tal-1820, ġewwa Firenze, l-Italja. Hija kienet l-iżgħar minn żewġt itfal u ġejja minn familja sinjura. Ommha, Frances Nightingale, kienet ġejja minn familja ta’ negozjanti u ta’ spiss kienet tissoċjalizza ma’ nies ta’ pożizzjoni soċjali prominenti. Minkejja dan, Florence, kienet ferm differenti minn ommha u kienet tkun ferm skomda f’sitwazzjonijiet soċjali. Hija kienet tippreferi li tevita li tkun fiċ-ċentru tal-attenzjoni kull meta kien ikun possibbli.
Missier Florence kien William Shore Nightingale, sinjur u sid ta’ art. Huwa kien wiret żewġ patrimonji, waħda f’Lea Hurst, Derbyshire, u l-oħra f’Hampshire, Embley Park, meta Florence kellha 5 snin. Florence trabbiet fil-propjetà tal-familja f’Lea Hursr, fejn missierha pprovdilha edukazzjoni klassika, inklużi studji bil-Ġermaniż, bil-Franċiż u bit-Taljan.
Minn età żgħira ħafna, Florence Nightingale kienet diġà attiva fil-filantropija, taqdi lin-nies morda u foqra fil-villaġġ ġirien tal-patrimonju tal-familja tagħha. Sakemm kellha 16-il sena, kienet ċara għaliha li l-infermerija kienet is-sejħa tagħha. Hija kienet temmen li dan kien l-iskop divin tagħha.
Meta Nightingale avviċinat lill-ġenituri tagħha u qaltilhom dwar l-ambizzjoni tagħha li ssir infermiera, ma kinux kuntenti. Fil-fatt, ipprojbewha li ssegwi x-xewqa tagħha. Matul l-era Vittorjana, tfajla tal-istatura soċjali bħal ta’ Nightingale kienet mistennija li tiżżewweġ raġel sinjur, u mhux tidħol għal xogħol li mill-klassijiet soċjali ta’ fuq kien meqjus bħala wieħed li d-dħul tiegħu kien baxx ħafna. Meta kellha 17-il sena, hija rrifjutat proposta taż-żwieġ, u r-raġuni tagħha kienet proprju li l-unika ambizzjoni tagħha kienet li ssir infermiera.
Determinata li ssegwi s-sejħa vera tagħha minkejja l-oġġezzjonijiet tal-ġenituri tagħha, fl-1844, Nightingale rreġistrat bħala studenta tal-infermerija f’Lutheran Hospital of Pastor Fliedner f’Kaiserwerth, il-Ġermanja.
Fil-bidu tas-snin 1850, Nightingale irritornat Londra, fejn ħadet xogħol ta’ infermiera fi sptar f’Middlesex għal governanti morda.il-ħidma tagħha hemmhekk impressjonat lil min kien impjegaha tant li ġiet promossa għal superintendent fi żmien sena biss minn mindu bdiet taħdem hemm. Din il-pożizzjoni kienet waħda ta’ sfida hekk kif Nightingale kellha tħabbat wiċċha mal-pandemija tal-kolera u kundizzjonijiet mhux sanitarji li wasslu għat-tixrid mgħaġġel tal-marda. Nightingale għamlitha l-missjoni tagħha li ttejjeb il-prattiki tal-iġjene, u tnaqqas b’mod sinifikanti r-rata tal-imwiet fl-isptar fil-proċess. Ix-xogħol iebes li kellha tiffaċċja ħalla effett fuq saħħitha.
Kienet għadha bilkemm irkuprat, meta Florence kellha tiffaċċja l-akbar sfida tal-karriera tagħha fl-infermerija. F’Ottubru tal-1853, faqqgħet il-Gwerra tal-Krimea. L-Imperu Ingliż kien fi gwerra kontra l-Imperu Russu għall-kontroll tal-Imperu Ottoman. Eluf ta’ suldati Ingliżi ntbagħtu fil-Black Sea, fejn il-provvisti naqsu malajr. Sal-1854, xejn inqas minn 18,000 suldat kienu ddaħħlu fi sptarijiet militari.
Dak iż-żmien, ma kienx hemm infermiera nisa stazzjonati fi sptarijiet fil-Krimea. Ir-reputazzjoni fqira ta’ infermiera nisa tal-passat kienet wasslet lill-uffiċċju tal-gwerra biex jevita li jimpjega aktar. Iżda, wara l-battalja tal-Alma, l-Ingilterra kienet f’diffikultà dwar in-negliġenza tas-suldati morda u midruba tagħhom, li mhux biss ma kellhomx biżżejjed attenzjoni medika minħabba li l-isptarijiet ma kellhomx biżżejjed staff, iżda wkoll kienu f’kundizzjonijiet mhux sanitarji u inumani.
Fl-aħħar tal-1854, Nightingale irċeviet ittra mingħand is-Segretarju tal-Gwerra Sydney Herbert, fejn talabha torganizza grupp ta’ infermiera biex jieħdu ħsieb is-suldati morda u midruba tal-gwerra tal-Krimea. Nightingale wieġbet għal din is-sejħa u minnufih ġabret tim ta’ 34 infermier minn varjetà ta’ ordnijiet reliġjużi u baħħret magħhom lejn il-Krimea ftit jiem biss wara.
Għalkemm kienu avżati bil-kundizzjonijiet orribbli li kien hemm, xejn ma seta’ jħejji biżżejjed lil Nightingale u lill-infermiera tagħha għal dak li raw meta waslu fi Scutari, l-isptar bażi Ingliż f’Kostantinopli. Minbarra n-nuqqas esaġerat ta’ iġjene, l-iktar provvisti bażiċi, bħal faxex u sapun kienu skarsi ħafna hekk kif in-numru ta’ morda u feruti kien żdied b’mod kostanti. Anke l-ilma kellu bżonn jiġi razzjonat. Aktar suldati kienu qed imutu minn mard infettiv bħat-tifojde u l-kolera milli minn ġrieħi mġarrba fil-battalja.
Nighgtingale kienet determinata li tibdel dawn il-kundizzjonijiet għall-aħjar. Irnexxielha takkwista mijiet ta’ xkupilji u kienet talbet lill-pazjenti l-inqas dgħajfa biex jogħrku kull rokna tal-isptar. Min-naħa tagħha, qattgħet kull minuta tieħu ħsieb is-suldati.
Filgħaxija kienet iddur fil-kurituri mudlama ġġorr lampa, u ddur u taqdi lil pazjent wara pazjent. Is-suldati, li kienu japprezzaw u jfittxu l-wens fil-kompassjoni bla limitu tagħha, kienu bdew isejħulha bħala “The Lady with the Lamp” filwaqt li oħrajn kienu jsejħulha bħala “The Angel of Krimea”. Ix-xogħol tagħha fl-isptar naqqas ir-rata ta’ mwiet b’żewġ terzi.
Minbarra li tejbet bil-kbir il-kundizzjonijiet sanitarji tal-isptar, Nightingale ħolqot numru ta’ servizzi għall-pazjenti li kkontribwew għat-titjib tal-kwalità tas-servizz li jingħata fl-isptar. Hija waqqfet il-ħolqien ta’ “kċina tal-invalidi” fejn kien ikun imsajjar ikel bnin għal pazjenti b’dieta speċjali. Stabbiliet il-laundry sabiex il-pazjenti jkollhom lożor nodfa. Hija waqqfet ukoll kamra u librerija għad-divertiment u l-istimulazzjoni intellettwali tal-pazjenti.
Ibbażati fuq l-osservazzjonijiet tagħha fil-Krimea, Nightingale kitbet noti dwar kwistjonijiet li jaffettwaw is-saħħa, l-effiċjenza u l-amministrazzjoni tal-isptar tal-armata Ingliża, rapport ta’ 830 paġna li janalizza l-esperjenza tagħha u jipproponi riformi għal sptarijiet militari oħra li joperaw f’kundizzjonijiet ħżiena. Il-ktieb jitratta ristrutturar totali tad-dipartiment amministrattiv tal-Uffiċċju tal-Gwerra, inkluż it-twaqqif ta’ Kummissjoni Rjali għas-Saħħa tal-Armata fl-1857.
Nightingale baqgħet f’Scutari għal sena u nofs. Hija telqet fis-Sajf tal-1856, ladarba l-kunflitt tal-Krimea ġie solvut, u rritornat lura fid-dar ta’ tfulitha f’Lea Hurst. B’sorpriża għaliha, intlaqgħet b’merħba ta’ eroj, li bl-umiltà tagħha għamlet minn kollox biex tevita. Ir-Reġina ppremjat ix-xogħol ta’ Nightingale billi ppreżentatilha brazzuletta mnaqqxa li saret magħrufa bħala “Nightingale’s Jewel” u billi tatha premju ta’ $250,000 mill-gvern Ingliż.
Bl-appoġġ tar-Reġina Victoria, Nightingale għenet biex tinħoloq Kummissjoni Rjali għas-Saħħa tal-armata. Hija impjegat statistiċi ewlenin tal-ġurnata, William Farr u John Sutherland, biex janalizzaw id-dejta dwar il-mortalità tal-armata, u dak li sabu kien tal-biża’: 16,000 mit-18,000 imwiet kienu minn mard li jista’ jiġi evitat u mhux mill-gwerra. Kienet l-abbiltà ta’ Nightingale li ttraduċiet din id-dejta f’format viżiva ġdid li verament ikkawżat sensazzjoni. Id-dijagramma taż-żona polari tagħha, issa magħrufa bħala “Nightingale Rose Diagram”, uriet kif ix-xogħol tal-Kummissjoni Sanitarja naqqas ir-rata tal-mewt u għamel id-dejta kkumplikata aċċessibbli għal kulħadd, u jispira standards ġodda għas-sanità fl-armata u lil hinn minnha. Hija saret l-ewwel membru mara tar-Royal Statistical Society u ġiet imsemmija membru onorarju tal-American Statistical Association.
Nightingale ddeċidiet li tuża l-flus biex tiffavorixxi l-kawża tagħha. Fl-1860, hija ffinanzjat it-twaqqif ta’ St. Thomas Hospital, u fi ħdanu, The Nightingale Training School għall-infermiera. Nightingale saret figura ta’ ammirazzjoni pubblika. Poeżiji, kanzunetti u drammi ġew miktuba u ddedikati għall-unur ta’ din l-eroj. Nisa żgħażagħ kienu jaspiraw li jkunu bħalha. Ħerqana li jsegwu l-eżempju tagħha, anke nisa sinjuri mill-klassijiet għolja bdew jirreġistraw fl-iskola tat-taħriġ. Nightingale introduċiet perspettiva ġdida u differenti dwar l-infermerija, lill-klassijiet għolja, fil-fatt kienet saret meqjusa bħala vokazzjoni onorabbli.
Waqt li kienet f’Scutari, Nightingale kien qabadha dak li kien jissejjaħ bħala “Crimean Fever”, li qatt ma rkuprat minnu kompletament. Meta kellha 38 sena, kienet spiċċat homebound u bedridden, u li baqgħet hekk għall-bqija ta’ ħajjitha.
B’determinazzjoni u dedikazzjoni bħal dejjem biex ittejjeb il-kura tas-saħħa u ttaffi t-tbatija tal-pazjenti, Nightingale kompliet bil-ħidma mis-sodda tagħha!
Waqt li kienet tgħix f’Mayfair, hija baqgħet awtorità u avukata għar-riforma tal-kura tas-saħħa, billi tintervista politiċi u tilqa’ viżitaturi distinti mis-sodda tagħha. Fl-1859, hija ppubblikat noti dwar l-isptarijiet, li kienu jitrattaw fuq kif tmexxi sew sptarijiet ċivili.
Matul il-Gwerra Ċivili tal-Istati Uniti, kienet tkun ta’ spiss ikkonsultata dwar kif għandhom jiġu mmexxija l-aħjar il-field hospitals. Nightingale serviet ukoll bħala awtorità dwar kwistjonijiet ta’ sanità pubblika fl-Indja kemm għall-militar kif ukoll għal persuni ċivili, għalkemm qatt ma marret l-Indja.
Fl-1908, fl-età ta’ 88 ingħatat il-merti ta’ unur mir-Re Edward. F’Mejju tal-1910, hija rċeviet messaġġ ta’ awguri mingħand ir-Re Ġorġ f’għeluq id-90 sena.
F’Awwissu tal-1910, Florence Nightingale mardet, imma dehret li rkuprat u kienet fi spirtu tajjeb. Ġimgħa wara, fit-12 t’Awwissu, 1910, kien proprju l-Ġimgħa filgħaxija, hija żviluppat sintomi inkwetanti , u mietet l-għada s-Sibt, 13 t’Awwissu, fis-14:00 fid-dar tagħha f’Londra.
B’mod karatteristiku, hija kienet esprimiet ix-xewqa li l-funeral tagħha jkun pjuttost kwiet u modest, minkejja x-xewqa tal-pubbliku li jonora lil Nightingale, li bla heda ddedikat ħajjitha għall-prevenzjoni tal-mard u l-iżgurar ta’ trattament sigur u kompassjonali għall-foqra u t-tbatija.
Bħala turija ta’ rispett lejn ix-xewqa tagħha, il-qraba tagħha rrifjutaw funeral nazzjonali. “The Lady with the Lamp” ġiet midfuna f’Hampshire, l-Ingilterra.
Il-mużew ta’ Florence Nightingale, li jinsab fis-sit ta’ The Nightingale Training School għall-infermiera, l-oriġinali, fih aktar minn 2,000 artifatt li jikkommemoraw il-ħajja u l-karriera ta’ “The Angel of Crimea”.
Sal-lum, Florence hija rikonoxxuta u meqjusa bħala l-pijuniera tal-infermerija moderna.
