tisħin

Ma tistax aktar taħsel idejk u tinħasel b’ilma sħun f’postijiet pubbliċi ta’ Belt fil-Ġermanja

by skoperta.net | 29/Jul/22 | Ġrajjiet, Kurrenti

Il-belt Ġermaniża ta’ Hanover waqqfet milli tipprovdi ilma sħun fil-postijiet pubbliċi kollha u minflok qalbet għal ilma kiesaħ biss minħabba l-kriżi tal-gass Russu.

Hija l-ewwel belt kbira li tfiet l-ilma sħun wara li r-Russja naqqset b’mod drammatiku l-provvista tal-gass tal-Ġermanja.

Il-Ġermaniżi qalulhom jistennew miżuri kbar ta’ tnaqqis tal-gass u ħlasijiet żejda fuq il-kontijiet tal-enerġija tagħhom.

L-UE qablet li tnaqqas id-domanda għall-gass Russu din ix-xitwa bi 15%.

Fi sforz biex tiffranka l-enerġija, il-belt tat-Tramuntana tal-Ġermanja ta’ Hanover iddeċidiet li l-ilma sħun mhux se jibqa’ disponibbli għall-ħasil tal-idejn f’bini pubbliku, jew fid-doċoċ fil-pixxini, swali tal-isports u gyms.

Funtani pubbliċi qed jintfew ukoll biex jiffrankaw l-enerġija, u mhux se jkun hemm dwal ta’ billejl fuq bini bħal mużewijiet.

Is-Sindku Belit Onay qal li l-għan kien li jitnaqqas il-konsum tal-enerġija tal-belt bi 15% b’reazzjoni għal “nuqqas imminenti tal-gass” li ħoloq sfida sinifikanti għall-ibliet il-kbar.

Ir-regoli japplikaw ukoll għat-tisħin. Bini pubbliku mhux se jkollu tisħin minn April sal-aħħar ta’ Settembru ta’ kull sena, b’temperaturi tal-kamra limitati għal massimu ta’ 20C għall-bqija tas-sena, b’xi eżenzjonijiet.

Il-belt qed tipprojbixxi wkoll air conditioners, heaters u radjaturi portabbli.

Dawn il-miżuri huma konformi ma’ avviżi minn Berlin il-ġimgħa li għaddiet, hekk kif il-Ġermanja tfittex biex tibni r-riżervi tagħha qabel ix-xitwa. Bliet oħra, bħal Augsburg fil-Bavarja, diġà introduċew il-miżuri tagħhom stess bħat-tifi tal-funtani pubbliċi.

Il-mira ta’ tnaqqis ta’ 15% f’Hanover taqbel mal-mira tal-UE kollha li titnaqqas id-dipendenza fuq il-gass Russu.

U nhar il-Ħamis, il-Ġermanja kkonfermat li soprataxxa tal-gass ippjanata fuq il-klijenti tista’ tkun ferm ogħla milli kien mistenni qabel, biex tipprova tiżgura li l-kumpaniji tal-enerġija ma jfallux fix-xhur li ġejjin. “S’issa ma nistgħux ngħidu kemm se jiswa l-gass f’Novembru, iżda l-aħbar xejn sabiħa hi li żgur huma ftit mijiet ta’ ewro għal kull dar,” qal il-Ministru għall-Ekonomija Robert Habeck.

Xi rapporti qalu li l-imposta tista’ tiswa lill-familji €500 żejda fis-sena.

Il-Ġermanja ilha tiddependi fuq il-gass Russu għall-bżonnijiet tal-enerġija tagħha iżda dan l-aħħar akkużat lir-Russja li naqqset il-provvisti tal-gass bħala ritaljazzjoni għas-sanzjonijiet tal-UE dwar il-gwerra fl-Ukrajna, xi ħaġa li r-Russja tiċħad.

Il-provvisti tal-gass Russu issa jammontaw għal madwar kwart tal-ħtiġijiet tan-nazzjon, meta mqabbla ma’ aktar min-nofs qabel il-gwerra.

skoperta.net

Kont taf li t-tibdil fil-klima jżid ir-riskju ta’ mard infettiv? – Loriana Mazzonello

by Loriana Mazzonello | 05/May/22 | Konf Taf?

Skont studju ġdid ippubblikat f’Nature, minħabba t-tibdil fil-klima, sal-2070, eluf ta’ viruses ġodda se jinfirxu fost speċi ta’ annimali. Dan x’aktarx iżid ir-riskju li mard infettiv emerġenti jaqbeż mill-annimali għall-bnedmin.

Ix-xjentisti ilhom ibassru u jwissu li t-tisħin globali jista’ jżid il-piż u l-konsegwenzi tal-mard.

Pereżempju, il-malarja hija mbassra li tinfirex hekk kif in-nemus li jġorru l-marda jespandu l-firxa tagħhom fi klimi aktar sħan. Iżda, billi l-infezzjonijiet jitħallew jinfirxu fi speċi organiżmi ġodda, it-tibdil fil-klima jista’ jwassal għal mard totalment ġdid.

Dan l-istudju jiffoka fuq żewġ kriżijiet ewlenin – it-tibdil fil-klima u t-tixrid ta’ mard infettiv. Ir-riċerkaturi ta’ dan l-istudju, użaw mudell biex iħarsu lejn kif aktar minn 3,000 speċi ta’ mammiferi jemigraw u jaqsmu l-viruses matul il-50 sena li ġejjin, jekk il-pjaneta tisħon b’2 gradi Celsius, li kif tissuġġerixxi riċerka riċenti x’aktarx huwa possibbli. Huma skoprew li t-tixrid tal-virus bejn l-ispeċi se jseħħ aktar minn 4,000 darba fost il-mammiferi biss.

Hekk kif it-temperaturi jogħlew, ħafna speċijiet huma mbassra li jemigraw lil hinn mill-Ekwatur, li jkun qed jisreġ, biex ifittxu klimi aktar friski. Oħrajn jistgħu jfittxu altitudnijiet aktar friski billi jitilgħu l-ġnub ta’ għoljiet u muntanji. Meta speċi differenti jiġu f’kuntatt għall-ewwel darba, il-viruses jistgħu jkunu kapaċi jinfettaw organiżmi ġodda.

Skont ir-riċerkaturi, mhux il-viruses kollha se jinfirxu għall-bnedmin jew isiru pandemiji fuq il-livell tal-koronavirus, iżda n-numru ta’ viruses bejn l-ispeċi jżid il-probabbiltà ta’ infezzjoni umana.

“Ma nitkellmux ħafna dwar il-klima fil-kuntest taż-żoonożi” – mard li jista’ jinfirex minn annimali għal nies, qal il-ko-awtur tal-istudju Colin Carlson. “L-istudju tagħna… jiġbor flimkien iż-żewġ kriżijiet globali l-aktar urġenti li għandna.”

Gregory Albery, wieħed mill-awturi ta’ dan l-istudju, qal li minħabba li l-emerġenza ta’ mard infettiv ikkawżat mit-tibdil fil-klima, li x’aktarx diġà qed isseħħ, jemmen li d-dinja għandha tagħmel aktar biex titgħallem dwar dan u tipprepara għalih “Ma jistax jiġi evitat, anke fl-aħjar xenarji tat-tibdil fil-klima,” qal Albery.

L-impatti relatati mal-klima jistgħu jibdew ħafna qabel l-2070. Fl-aħħar mill-aħħar, id-dinja diġà hija 1.1 gradi aktar sħuna milli kienet fis-seklu dsatax. Dr Carlson iddikjara, “L-ammont ta’ tisħin li kellna kien biżżejjed biex nibdew.”