Kont taf li t-tibdil fil-klima jżid ir-riskju ta’ mard infettiv? – Loriana Mazzonello

Kont taf li t-tibdil fil-klima jżid ir-riskju ta’ mard infettiv? – Loriana Mazzonello

Skont studju ġdid ippubblikat f’Nature, minħabba t-tibdil fil-klima, sal-2070, eluf ta’ viruses ġodda se jinfirxu fost speċi ta’ annimali. Dan x’aktarx iżid ir-riskju li mard infettiv emerġenti jaqbeż mill-annimali għall-bnedmin.

Ix-xjentisti ilhom ibassru u jwissu li t-tisħin globali jista’ jżid il-piż u l-konsegwenzi tal-mard.

Pereżempju, il-malarja hija mbassra li tinfirex hekk kif in-nemus li jġorru l-marda jespandu l-firxa tagħhom fi klimi aktar sħan. Iżda, billi l-infezzjonijiet jitħallew jinfirxu fi speċi organiżmi ġodda, it-tibdil fil-klima jista’ jwassal għal mard totalment ġdid.

Dan l-istudju jiffoka fuq żewġ kriżijiet ewlenin – it-tibdil fil-klima u t-tixrid ta’ mard infettiv. Ir-riċerkaturi ta’ dan l-istudju, użaw mudell biex iħarsu lejn kif aktar minn 3,000 speċi ta’ mammiferi jemigraw u jaqsmu l-viruses matul il-50 sena li ġejjin, jekk il-pjaneta tisħon b’2 gradi Celsius, li kif tissuġġerixxi riċerka riċenti x’aktarx huwa possibbli. Huma skoprew li t-tixrid tal-virus bejn l-ispeċi se jseħħ aktar minn 4,000 darba fost il-mammiferi biss.

Hekk kif it-temperaturi jogħlew, ħafna speċijiet huma mbassra li jemigraw lil hinn mill-Ekwatur, li jkun qed jisreġ, biex ifittxu klimi aktar friski. Oħrajn jistgħu jfittxu altitudnijiet aktar friski billi jitilgħu l-ġnub ta’ għoljiet u muntanji. Meta speċi differenti jiġu f’kuntatt għall-ewwel darba, il-viruses jistgħu jkunu kapaċi jinfettaw organiżmi ġodda.

Skont ir-riċerkaturi, mhux il-viruses kollha se jinfirxu għall-bnedmin jew isiru pandemiji fuq il-livell tal-koronavirus, iżda n-numru ta’ viruses bejn l-ispeċi jżid il-probabbiltà ta’ infezzjoni umana.

“Ma nitkellmux ħafna dwar il-klima fil-kuntest taż-żoonożi” – mard li jista’ jinfirex minn annimali għal nies, qal il-ko-awtur tal-istudju Colin Carlson. “L-istudju tagħna… jiġbor flimkien iż-żewġ kriżijiet globali l-aktar urġenti li għandna.”

Gregory Albery, wieħed mill-awturi ta’ dan l-istudju, qal li minħabba li l-emerġenza ta’ mard infettiv ikkawżat mit-tibdil fil-klima, li x’aktarx diġà qed isseħħ, jemmen li d-dinja għandha tagħmel aktar biex titgħallem dwar dan u tipprepara għalih “Ma jistax jiġi evitat, anke fl-aħjar xenarji tat-tibdil fil-klima,” qal Albery.

L-impatti relatati mal-klima jistgħu jibdew ħafna qabel l-2070. Fl-aħħar mill-aħħar, id-dinja diġà hija 1.1 gradi aktar sħuna milli kienet fis-seklu dsatax. Dr Carlson iddikjara, “L-ammont ta’ tisħin li kellna kien biżżejjed biex nibdew.”

Il-Bank Dinji jwissi li ż-żieda fil-prezzijiet tal-ikel tista’ tikkawża katastrofi umana

Il-Bank Dinji jwissi li ż-żieda fil-prezzijiet tal-ikel tista’ tikkawża katastrofi umana

Il-President tal-Bank Dinji David Malpass qal li d-dinja tista’ tiffaċċja katastrofi umana mill-kriżi tal-ikel ikkawżata mill-invażjoni tar-Russja fl-Ukrajna

Huwa qal li żidiet rekord fil-prezzijiet tal-ikel se jitfgħu mijiet ta’ miljuni ta’ nies fil-faqar u nutrizzjoni aktar baxxa, jekk il-kriżi tkompli.

Il-Bank Dinji jikkalkula li jista’ jkun hemm qabża kbira ta’ 37% fil-prezzijiet tal-ikel.

Dan jolqot l-aktar lill-foqra, li jieklu inqas u jkollhom inqas flus għal affarijiet oħra, bħall-edukazzjoni.

Huwa qal li hija tip ta’ kriżi inġusta, bħal ma kienet ukoll dik ikkawżata mill-Covid.

Żied jgħid li b’katastrofi umana, mhux biss tonqos in-nutrizzjoni imma ssir ukoll sfida politika għal gvernijiet li ma jistgħu jagħmlu xejn dwarha, ma kkawżawhiex huma u jaraw il-prezzijiet jogħlew.

Malpass qal li ż-żidiet fil-prezzijiet qed jaffettwa l-ikel ta’ kull tip, żjut, grains u aktar prodotti li huma magħmula mill-qamħ, għax jiżdied il-prezz tagħhom la ladarba l-prezz tal-qamħ jiżdied.

Huwa appella lill-pajjiżi biex ma jissussidjawx il-produzzjoni jew jillimitaw il-prezzijiet, minflok, huwa qal li l-enfasi għandha tkun fuq iż-żieda fil-provvisti madwar id-dinja ta’ fertilizzanti u ikel flimkien ma’ assistenza mmirata għall-ifqar nies.

Il-Kap tal-Bank Dinji wissa wkoll dwar kriżi oħra li tista’ tirriżulta mill-inkapaċità tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw, li jħallsu d-djun pandemiċi kbar tagħhom, fost iż-żieda fil-prezzijiet tal-ikel u l-enerġija.

Saħaq li dan huwa prospett reali ħafna, u qiegħed jiġri f’xi pajjiżi. Żied jgħid li ma jafux sakemm din il-kriżi tista’ teskala iżda 60% tal-ifqar pajjiżi bħalissa qiegħdin jew f’diffikultà ta’ dejn jew f’riskju għoli li jkunu f’dejn kbir.

Wirja tal-Arti Fotografika minn Andrew E Zarb – Mill-4 sat-18 ta’ Frar

Wirja tal-Arti Fotografika minn Andrew E Zarb – Mill-4 sat-18 ta’ Frar

Leto hija l-ewwel wirja għal Andrew E Zarb , fejn se jkun qiegħed jesibixxi esklussivament xogħlu. Din il-wirja se ssir bejn l-4 ta’ Frar u t-18 ta’ Frar ġewwa Art by the Seaside (65, triq il-Mina) l-Isla. Art Gallery li fetħet fl-2021 u li diġà qabdet ritmu tajjeb fix-xena tal-arti.


Leto fil-mitoloġija Griega hija Alla tal-maternità u l-umiltà. L-isem juri ċar it-tema ta’ din il-wirja, fejn permezz ta’ ritratti se naraw ommijiet fil-ġmiel kollu tagħhom, huma min huma u huma ta’ liema forma huma.


F’Leto ċerta li kull min se jattendi se jħoss ċertu paċi u ċertu sens ta’ wens, ħsus li jafu jħallu l-ommijiet biss fuq l-ulied. Tajjeb li nsemmi wkoll li f’din il-wirja Andrew jiftakar ukoll f’dawk l-ommijiet li għaddew għad-dinja l-oħra; li ċertament hija firda li ma nafx hawnx agħar minnha.


Andrew E Zarb tgħallem waħdu s-sengħa tal-fotografija. Din il-passjoni bdiet meta fl-2016, wara operazzjoni sab ruħu ġo sodda għal tliet xhur sa ma rkupra. Waqt dan il-perjodu sab ċans ifittex u jitgħallem fuq id-dinja tal-fotografija.

Beda b’diversi stili sa ma minn tliet snin ilu ‘l hawn ħassu komdu jiffoka fuq in-nudiżmu. Nudiżmu li juri b’eleganza kemm kull figura umana hija perfetta hi kif inhi, li jqanqal ħsus sottili ta’ ġmiel divin f’min japprezza dan ix-xogħol.

Mil-lenti t’Andrew naraw kif xogħlu jdur mal-ġisem uman. Jiffoka fuq dettalji, pożi u idealment bla użu ta’ props. Fix-xogħlijiet naraw prominenza femminili, dan minħabba l-fatt li mudelli maskili huma iktar rari biex isib. Iktar u iktar meta jaħdem fil-maġġoranza ma’ mudelli li mhumiex professjonali imma nies li jitħajru jippużaw, uħud anke biex jgħelbu ċerti ideat li ħolqu kontra l-apparenza tagħhom.

Għal aktar dettalji segwu l-paġna ta’ Art by the Seaside u anke l-event fuq Facebook: Leto – Goddess of Motherhood and Demureness.

Il-VCA b’Wirja ta’ Patrick Dalli fil-Mużew tal-Arkeoloġija – Miftuħa sad-9 ta’ Jannar 2022

Il-VCA b’Wirja ta’ Patrick Dalli fil-Mużew tal-Arkeoloġija – Miftuħa sad-9 ta’ Jannar 2022

L-Aġenzija Kulturali għall-Belt Valletta (VCA) għandha l-pjaċir tippreżenta wirja b’xogħolijiet riċenti tal-artist figurattiv magħruf Patrick Dalli, bħala parti mill-Programm Kulturali tagħha. Il-wirja bit-titlu The Journey ser titellà fil-Gran Salon tal-Mużew tal-Arkeoloġija, fi Triq ir-Repubblika il-Belt Valletta, mill-4 ta’ Diċembru 2021 sad-9 ta’ Jannar 2022. Din tinkludi xejn inqas minn 34 pittura fosthom bozzetto u hija bbażata fuq l-esplorazzjoni tal-figura umana.

Spiss deskritt bħala ‘Imgħallem tal-Arti Figurattiva’, l-għan ta’ Dalli mhux li jevoka is-senswalità u s-sesswalità bil-pitturi tiegħu, izda li jikkonċentra fuq is-sbuħija u s-sensittività tal-figura umana nuda. L-istil Barokk tal-Gran Salon, fejn ser tkun qed titella’ l-wirja, jinkludi affreski rikki, ċikli arabeski spettakolari, gallerija tal-mużiċisti u saqaf bi travi tal-injam li se jservi bħala sfond għal din il-wirja.

Patrick Dalli jikkonferma li n-nudiżmu għadu detonatur rivoluzzjonarju anke jekk minn dejjem kien parti min-natura artistika.

Imwieled Malta fl-1955, Dalli kien interessat primarjament l-aktar fil-pajsaġġ, still life, u s-sengħa tal-pittura. Fl-1995, beda t-taħriġ formali ma’ Anton Calleja (t.1955-) fejn eżerċita l-aktar l-istudju tal-figura umana. Huwa f’dawn is-snin li Dalli kkonċentra l-prattika tiegħu fuq in-nud. Fis-snin ta’ wara, flimkien ma’ artisti oħra, Dalli pprattika b’mod intens f’sessjonijiet live u pparteċipa f’wirjiet kollettivi f’Malta u barra, fejn esebixxa nudi, pajsaġġi, u pitturi still life.

Ix-xogħlijiet tiegħu ġew esebiti fil-Kavallier ta’ San Ġakbu (2010), fil-Mużew tal-Arti (2010) f’Palazzo Collicola, Spoleto, l-Italja (2015) u fil-Kamra ta’ Fuq (2021).

Dalli ħareġ diversi publikazzjonijiet fosthom Demografie, Gutenburg Press 2015; the human figure, Gutenburg Press 2010; Nudes, Midesea Books 2008 u 2004 u The Human Figure 2002.

Il-katalgu tal-wirja, b’introduzzjoni mil-pinna tal-Profs Vittorio Sgarbi, u essay kritika ta Dr. Charlene Vella, ġie ppubblikat minn La Nave di Teseo, bi drittijet tal-Copyright tal-Agenzija Kulturali għall-Belt Valletta. Il-katalgu huwa taħt il-kurazija ta’ Elisabetta Sgarbi, pubblikatriċi ta’ La Nave di Teseo. Il-wirja hija kkordinata minn Valerio Ballotta (GBK Malta Ltd), flimkien ma’ Stefano Losani u Elisabetta Sgarbi.

Ibbażata fuq il-legat tal-Fondazzjoni Valletta 2018, l-Aġenzija Kulturali għall-Belt Valletta tippromwovi l-kultura u l-wirt artistiku tal-Belt Kapitali permezz tal-ħolqien ta’ programm ta’ avvenimenti li huma aċċessibbli għal kulħadd.

Din hi li hi – Esebizzjoni b’xogħlijiet tal-Arti Nuda mill-artist Patrick Dalli

Din hi li hi – Esebizzjoni b’xogħlijiet tal-Arti Nuda mill-artist Patrick Dalli

It-titlu ta’ din l-esebizzjoni, Din hi li hi, jiġbor fih dak kollu li qed jirrappreżentaw ix-xogħlijiet li nsibu fl-esebizzjoni.

F’din l-esebizzjoni, l-artist Patrick Dalli, qed jippreżenta lilu nnifsu u l-imħabba tiegħu għall-pittura nuda u l-figura umana.

Wieħed jista’ jsib għażla ta’ tpinġijiet li juru l-istil tiegħu, minn tpinġijiet u “primi pensieri” għal xogħlijiet kompluti b’mod sabiħ. Kollox idur madwar il-figura umana.

Bħall-kumplament tal-arti nudistika ta’ Dalli, m’hemm l-ebda tensjoni sesswali preżenti, u dawn it-tpinġijiet juru l-proċess kreattiv tiegħu.

Il-figura huma hi dik li hi, u proprju dan huwa l-kunċett ewlieni ta’ din l-esebizzjoni, li ilha miftuħa mis-17 ta’ Settembru u se tibqa’ sat-12 t’Ottubru 2021.

Post: Il-Kamra ta’ Fuq – 4, New Life Bar, Church Square, Mqabba.

Enable Notifications OK No thanks