by Roxanne Gauci Taliana | 07/May/21 | Tagħrif
L-Ażalea hija pjanta sabiħa magħrufa bħala Royalty of the Garden minħabba l-blanzuni vibranti u kkuluriti tagħhom.
Hemm aktar minn 10,000 varjetajiet tal-pjanta ażalea. Il-varjetà ta’ kuluri tal-ażalea tinkludi roża, vjola, ħamra, oranġjo, bajda u aktar. In-numru ta’ fjuri uniċi għal kull tip ta’ ażalea jvarja, l-istess ukoll il-forma tal-petali.
L-ażalea ġejja mill-ġeneru Rhododendron. Il-weraq ta’ kull pjanta li tkun ġejja minn dan il-ġeneru huma differenti. Il-weraq tal-ażalea huma ħafna iżgħar minn tar-rhododendron u bil-ponta.
Id-daqs tal-ażalea jvarja wkoll. Hemm minnhom li jikbru minn wieħed sa żewġ piedi u hemm ukoll arbuxelli tal-ażalea li jistgħu jikbru sa 25 pied.
L-ażalea tista’ tiffjorixxi kemm ġewwa kif ukoll barra, il-kura tagħha tiddependi fuq il-post li tkun qiegħda fih. Il-pjanta tiffjorixxi fir-rebbiegħa u ddum diversi ġimgħat.
Evita li tpoġġi l-ażalea f’post li jkun hemm dell biss jew inkella xemx diretta l-ġurnata kollha. L-ażalea tmur tajjeb l-aktar meta tkun f’post li jkollu x-xemx filgħodu u d-dell wara nofsinhar.
L-ilma li jkollha bżonn jiddependi skont il-klima u l-ammont ta’ dawl li jkollha l-pjanta tiegħek. Jekk tkun f’post bi klima friska tippreferi inqas ilma, madwar darbtejn jew tliet darbiet fix-xahar. Jekk tkun f’post aktar xemxi u sħun, ikollha bżonn tissaqqa madwar darba jew darbtejn fil-ġimgħa. Żomm f’moħħok li l-ażalea mhix kapaċi tittollera ħamrija mxarrba iżda teħtieġ li tinżamm niedja.
ll-fjuri tal-ażalea jipproduċu għasel imsejjaħ mad honey, li huwa tossiku u ħafna drabi l-klieb u l-qtates huma l-aktar vittmi tal-avvelenament minn dan l-għasel.
L-għasel inixxi madwar il-pjanta kollha u jwassal għal perikli potenzjali. Filwaqt li tossiċità severa hija rari, jekk il-pjanta tittiekel tista’ twassal għal sintomi li jkunu ta’ periklu kbir.
Jekk tieħu ħsiebha sew, il-pjanta tal-ażalea tista’ tkun waħda minn dawk li tikkumplimentalek id-dar jew il-ġnien tiegħek.
by Roxanne Gauci Taliana | 30/Apr/21 | Tagħrif
Għalkemm il-pjanti kollha tal-lavender huma nattivi għall-Mediterran, hemm ħafna varjetajiet li joffru għażla vasta ta’ żminijiet ta’ fjorituri, kuluri, forom ta’ fjuri u daqsijiet.
Iż-żmien tal-fjoritura jista’ jvarja drastikament bejn postijiet differenti, fejn lavender waħda tiffjorixxi fil-bidu ta’ Ġunju, 20 mil biss ‘il bogħod tista’ tkun ferm differenti.
Kuntrarju għall-isem, mhux il-lavender kollha huma vjola. Hemm minnhom li jkunu f’kuluri sbieħ oħra bħal vjola fil-blu, rose, roża ċar, bojod, u saħansitra sofor. Il-weraq jista’ jvarja wkoll fil-forma u fil-kulur.
Il-lavender hija pjanta li ddum għal diversi snin taħt kundizzjonijiet tajba. Minħabba l-oriġini Mediterranja tagħha, il-lavender tħobb ix-xemx u l-ħamrija niexfa. Jekk il-lavender tiegħek ma tkunx qed tikber sew, x’aktarx minħabba ilma żejjed, wisq dell u livelli għoljin ta’ umdità.
Minbarra li jeħtieġu x-xemx, bħal ħafna pjanti mkabbra għaż-żjut essenzjali tagħhom, importanti li żżomm kontroll ta’ kemm tuża fertilizzant. Il-lavender tippreferi ħamrija niexfa allura jekk tuża potting mix tradizzjonali, kun żgur li ż-żifna ftit ramel għad-drenaġġ.
Saqqi l-pjanta tal-lavender tiegħek regolarment matul l-ewwel staġun tat-tkabbir tagħhom.
Iżbor il-pjanta kull sena immedjatament wara l-fjur.
Il-pjanta tal-lavender fiha ammont żgħir ta’ kompost imsejjaħ linalool, li huwa tossiku kemm għall-klieb kif ukoll għall-qtates. Il-linalool jinstab f’konċentrazzjonijiet żgħar, u rarament jikkawża problemi. Il-problemi jinqalgħu biss jekk l-annimal domestiku jibla’ kwantità kbira ħafna ta’ lavender.
Illum, il-lavender hija meqjusa iktar minn sempliċiment pjanta fragranti. Kif jirriżulta, dan il-ħwawar jintuża wkoll komunement għal benefiċċji mediċinali u terapewtiċi.
Dawn huma uħud mill-benefiċċji għas-saħħa li tista’ tikseb bl-użu tal-lavender:
- Tista’ tgħin biex torqod aħjar
- Tista’ tgħin biex titratta tbajja fil-ġilda
- Tista’ toffri rimedju naturali għall-uġigħ
- Tista’ tbaxxi l-livell tal-pressjoni fid-demm
- Tista’ ttaffi s-sintomi tal-ażma
- Tista’ tnaqqas il-fwawar tal-menopawsa
- Tgħin kontra t-tkabbir tal-fungu
- Tgħin fit-tkabbir tax-xagħar
- Riċerka turi li r-riħa tagħha tħalli effett pożittiv anki psikoloġikament għaliex tgħin biex tirrilassa u tnaqqas l-ansjetà, dipressjoni u n-nervi
by Roxanne Gauci Taliana | 23/Apr/21 | Tagħrif
Jekk teħtieġ pjanta sabiħa li tiffjorixxi trid tagħżel il-bougainvillea. Din il-pjanta bil-fjuri se żżejjen il-bejt jew il-ġnien tiegħek faċilment.
Il-bougainvillea hija pjanta tropikali li tikber f’żoni fejn it-temperaturi tax-xitwa ma jkunux baxxi ħafna. Il-pjanta ġeneralment tipproduċi tliet rawnds ta’ fjorituri vibranti fir-rebbiegħa, fis-sajf u fil-ħarifa.
Tmur tajjeb f’kontenitur relattivament żgħir. Meta l-pjanta tkun kibret biżżejjed biex tbiddlilha l-pot, poġġiha f’wieħed ta’ daqs wieħed biss ikbar. Uża ħamrija normali tal-pjanti mingħajr livell għoli ta’ peat moss; ħafna peat jista’ jirriżulta f’taħsir tal-għeruq. Kull kontenitur użat għandu jkollu mill-inqas toqba waħda.
Jekk tkun għadek kif tħawwel il-pjanta, saqqiha spiss biex iżżomm il-ħamrija niedja iżda ladarba l-pjanta tkun stabbilita tiffjorixxi l-aħjar jekk il-ħamrija tkun ftit niexfa. Madanakollu tħallix li l-ħamrija ssir niexfa kompletament. Saqqi l-pjanta immedjatament jekk tkun tidher li qed titbiel.
Il-bougainvillea teħtieġ fertilizzazzjoni regolari biex tipproduċi blanzuni matul l-istaġun tat-tkabbir. Tista’ tuża fertilizzant li jinħall fl-ilma kull 7 sa 14-il jum jew applika fertilizzant li jerħi bil-mod fir-rebbiegħa u f’nofs is-sajf.
Din hija pjanta li tiffjorixxi fuq tkabbir ġdid. Dan ifisser li tista’ tnaqqas minnha kif meħtieġ biex iżżomm id-daqs mixtieq.
Hemm diversi kuluri differenti, bajda, ħamra, oranġjo, safra iżda l-aktar waħda popolari hija żgur tal-kulur vjola.J
Teħtieġ mill-inqas 6 sigħat ta’ dawl tax-xemx dirett biex ikollha foritura sħiħa.
Il-pjanta tal-bougainvillea mhijiex daqstant tossika għall-annimali domestiċi tagħna, imma jekk tinbela’ fi kwantitajiet kbar jista’ jwassal għall-mard. Il-weraq tal-Bougainvillea mhumiex tossiċi, iżda pikkata mix-xewk qawwi tal-pjanta tista’ twassal għal dermatite, raxx tal-ġilda tipikament ikkawżat minn reazzjoni allerġika.
Għalkemm il-bougainvillea tikber tajjeb fil-pots iżda l-aktar li hu rrakkomandat li tuża għal dan hija waħda mill-varjetajiet ta’ tkabbir baxx. Dawk l-aktar għoljin jeħtieġu pot kbira ħafna biex jakkomodaw is-sistemi ta’ għeruq kbar jew jistgħu jitħawlu faċilment fl-art biex jikbru f’siġra kbira.
Jekk għandek xi mistoqsijiet dwar din il-pjanta u oħrajn, ibgħatilna fuq info@skoperta.net
